Το έργο, με σημαντικά οφέλη για Κύπρο και Ελλάδα, παραμένει ακόμα σε μια πολύ ευαίσθητη φάση
Νέος κρίσιμος κύκλος επαφών μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου ξεκινά αύριο με βασικό θέμα την μετοχική συμμετοχή της Κύπρου στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (Great Sea Interconnector): Σε συνάντηση που θα έχουν στην Αθήνα ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Παπαναστασίου, με τον υπουργό ΠΕΝ Θεόδωρο Σκυλακάκη, αλλά και στη συνάντηση ανάμεσα στα αρμόδια στελέχη των ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου), αναμένεται να τεθούν εκ νέου επί τάπητος τα θέματα που συνδέονται με την οριστικοποίηση της συμμετοχής της Κύπρου στο έργο, το οποίο βρίσκεται ήδη στη φάση της εισόδου επενδυτών. Σύμφωνα με πληροφορίες, ενδιαφέρον για επενδυτική συμμετοχή στο έργο έχει εκδηλώσει το fund Meridiam, αλλά και κεφάλαια από τις ΗΠΑ, τα ΗΑΕ και το Ισραήλ.
Αναφορικά με τη συμμετοχή της Κύπρου, υπενθυμίζεται ότι η κυπριακή πλευρά έχει αρχικά διατυπώσει έντονες επιφυλάξεις αναφορικά με το ρίσκο του έργου λόγω γεωπολιτικών κινδύνων, αλλά και για την οικονομική επιβάρυνση που ενδέχεται να έχει αυτό για τη χώρα.
Η Ελλάδα προκειμένου να εξασφαλίσει την υλοποίηση του έργου, δεσμεύτηκε στο πλαίσιο της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας – Κύπρου για τον επιμερισμό του γεωπολιτικού ρίσκου σε ποσοστό 50%-50% μεταξύ των δύο χωρών. Βάσει αυτής της δέσμευσης, σε περίπτωση ενδεχόμενης καθυστέρησης ή ματαίωσης του έργου, οφειλόμενης σε εξωτερικούς παράγοντες πέραν του της υπαιτιότητας του φορέα υλοποίησης, το κόστος των δαπανών που έχει γίνει μέχρι τότε από τον ΑΔΜΗΕ θα ανακτηθεί σε ποσοστό 50%-50% μεταξύ των δύο χωρών και όχι 37%-63% όπως προβλέπει η διασυνοριακή συμφωνία. Το επιπλέον 13% αυτού του ποσοστού, σύμφωνα με νομοθετική ρύθμιση, θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Ήδη πάντως, οι ρυθμιστικές αρχές των δύο χωρών (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ) έχουν εγκρίνει κεφαλαιακές δαπάνες (capex) για το έργο, ύψους 572 εκατ. ευρώ, από τις οποίες, ποσοστό 37% θα ανακτηθεί από τους Έλληνες καταναλωτές και 63% από τους Κύπριους.
Τα οφέλη για Κύπρο και Ελλάδα, αλλά και η επιβάρυνση για τους καταναλωτές
Η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι η Κύπρος, εφόσον εισέλθει ως μέτοχος στον GSI, θα έχει από το έργο καθαρό κοινωνικό όφελος για την κυπριακή κοινωνία κοντά στα 6 δισ. ευρώ, πέρα από την μείωση των τιμολογίων του ρεύματος. Στα οφέλη για την κυπριακή πλευρά, αναφέρθηκε τις προάλλες αναλυτικά ο κ. Τηλέμαχος Παναγιωτίδης, Διευθυντής του έργου στο πλαίσιο της εκδήλωσης «3 Επιχειρηματικές Παρουσιάσεις της Κύπρου στην Ελλάδα».
Ποια είναι αυτά; Θα θωρακίσει την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου, του τελευταίου μη διασυνδεδεμένου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα επιτρέψει την πολύ καλύτερη αξιοποίηση της ενέργειας που παράγεται από τις τοπικές ΑΠΕ, μειώνοντας τελικά το κόστος του ρεύματος, που σήμερα είναι ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη και θα συμβάλλει στην απαλλαγή της Κύπρου από τα πρόστιμα που πληρώνουν σήμερα οι Κύπριοι καταναλωτές, λόγω της αυξημένης εκπομπής ρύπων.
Η Ελλάδα, θα μπορεί αντίστοιχα, να αξιοποιεί σε μεγαλύτερο βαθμό το ενεργειακό πλεόνασμα από τις ΑΠΕ, εξάγοντάς το προς την Κύπρο και το Ισραήλ, το οποίο δεν είναι διασυνδεδεμένο με τους γείτονές του. Για τον λόγο αυτό, το συγκεκριμένο ενεργειακό project είναι στρατηγικής σημασίας για την ασφαλή τροφοδοσία και γι΄αυτό έχει λάβει και μία πολύ σσημαντική χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ωστόσο, το έργο παραμένει ακόμα σε μια πολύ ευαίσθητη φάση, λόγω των καθυστερήσεων στην υλοποίησή του, που έχει αναλάβει η γαλλική εταιρεία Nexans. H εταιρεία φέρεται να διεκδικεί ήδη σημαντική αποζημίωση (της τάξης των 8 εκ. ευρώ , σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα της Καθημερινής) από τον ΑΔΜΗΕ, για την καθυστέρηση του απόπλου των ερευνητικών πλοίων της. Οι υποθαλάσσιες πάντως έρευνες για την πόντιση του καλωδίου ξεκίνησαν τις προάλλες και μένει πλέον να αποφασιστεί εάν η αποζημίωση της γαλλικής εταιρείας θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό ή απο τον ΑΔΜΗΕ. Σε κάθε περίπτωση το κόστος τόσο του έργου που έχει προϋπολογισμό 1,9 δισ. ευρώ όσο και του κάθε έξτρα κόστους που προστίθεται επιβαρύνει τους καταναλωτές.
