Πώς ο συνδυασμός της αξιοποίησης δευτερογενούς καυσίμου από την τσιμεντοβιομηχανία και των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης θα οδηγήσει σε επίτευξη του εθνικού στόχου υπολείμματος προς τελική διάθεση, ποια η γεωγραφική κατανομή του στρατηγικού σχεδιασμού και τι θα γίνει με το gate fee;
Τί προβλέπει ως τώρα η μελέτη του ΥΠΕΝ για την ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων, παρουσίασε αναλυτικά στο 2ο Φόρουμ “Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων, Βιομάζα, Βιομεθάνιο” της Α Energy, ο κ. Χρήστος Τσομπανίδης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της ENVIROPLAN Α.Ε.
Η ENVIROPLAN Α.Ε. είχε εκπονήσει για λογαριασμό του ΥΠΕΝ το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και στη συνέχεια την προκαταρκτική αξιολόγηση αξιολόγησης εναλλακτικών τεχνολογιών ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων ή/και δευτερογενών καυσίμων, με σκοπό την υπόδειξη της προσφορότερης λύσης. Ακολούθως, η ENVIROPLAN A.E. μαζί με την εταιρεία συμβούλων ΕΠΤΑ έχουν εκπονήσει με ανάθεση από το ΥΠΕΝ και σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 63, παρ. 1 του Ν. 4819/2021 τη «Μελέτη Σκοπιμότητας Δημιουργίας Δικτύου Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης ΑΣΑ», η οποία αποτελεί -ανάμεσα σε άλλα- και τον «οδηγό» για το πώς θα γίνει με επιτυχία το δίκτυο των απαιτούμενων μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης μέσα στα επόμενα 4-5 χρόνια.
Ειδικότερα: Σύμφωνα με τα στοιχεία των παραπάνω μελετών, στοιχειοθετείται απόλυτα, ότι η παραγωγή ενέργειας από απορρίμματα είναι μια εφικτή λύση, αλλά συγχρόνως και απολύτως αναγκαία για να επιτευχθεί ο εθνικός στόχος για μείωση κάτω του 10% της ταφής των αποβλήτων τα επόμενα χρόνια.
Όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε ο κ. Τσομπανίδης, «μόνο η Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ), όσο εκτεταμένη και επιτυχής και να είναι, αποδεδειγμένα δεν επαρκεί για την επίτευξη του στόχου του 10% έως το 2030».
Ενεργειακή αξιοποίηση με καύση (αποτέφρωση): η πιο αξιόπιστη τεχνική λύση
Στο πλαίσιο εξάλλου της μελέτης αξιολόγησης εναλλακτικών τεχνολογιών και μετά από εκτεταμένη ανάλυση της παγκόσμιας αγοράς και της τεχνικής βιβλιογραφίας, η ENVIROPLAN έφθασε στο συμπέρασμα ότι η μόνη αξιόπιστη τεχνική λύση για την περίπτωση των δευτερογενών καυσίμων και των υπολειμμάτων επεξεργασίας των Αστικών Στερεών Αποβλήτων τους είναι εκείνη της καύσης (αποτέφρωσης), ενώ οι εναλλακτικές επιλογές έχουν συνδεθεί στη συντριπτική τους πλειονότητα με αποτυχημένες εφαρμογές.
Η Mελέτη Σκοπιμότητας, την οποία ανέπτυξε αναλυτικά ο κ. Τσομπανίδης, κινήθηκε σε τρείς (3) άξονες:
- Καθορισμός πλαισίου (demand analysis), με την εξέταση του επιπρόσθετου σεναρίου αναβάθμισης των υπαρχουσών Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) σε Μονάδες Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) (Recycling and Recovery Facilities – RRFs) και βελτιστοποίηση λειτουργίας τους για την ενίσχυση της παραγωγής δευτερογενών καυσίμων (Solid Recovered Fuel – SRF και Refuse-Derived Fuel – RDF).
- Ανάλυση αγοράς διάθεσης δευτερογενούς καυσίμου (market analysis) από την ενεργοβόρο βιομηχανία (με δυνατότητα δέσμευσης έως 4 έτη) και μελλοντικές μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης (έως 25 έτη).
- Ανάλυση επιλογών (option analysis) για τον προσδιορισμό του αριθμού, της δυναμικότητας και της ενδεικτικής χωροθέτησης των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης.
Διαθεσιμότητα απορριμματογενών καυσίμων για τσιμεντοβιομηχανία και για τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης
Αναφορικά με τις εκτιμώμενες ποσότητες δευτερογενών καυσίμων (RDF, SRF) που θα παράγονται στην Ελλάδα από τις μονάδες ΜΑΑ, τα ΚΔΑΥ, κλπ., το έτος 2030 αναμένεται να ανέρχονται σε περίπου 1,2-1,3εκατ. τόνοι ετησίως (Πίνακας 1).
Από τις ποσότητες αυτές, ένα μέρος (περ. 414.000 τόνοι/έτος, κλάσης 3, δηλ. υψηλής Θερμογόνου Δύναμης-ΚΘΔ) μπορούν να αξιοποιηθούν τόσο στην τσιμεντοβιομηχανία όσο και σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης, ενώ οι υπόλοιποι περίπου 860 χιλιάδες τόνοι/έτος (κλάσης 3 και άνω, δηλ. χαμηλότερης ΚΘΔ) μόνο στο δίκτυο των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης (Ενεργειακή Αξιοποίηση ή W2E). Στη μελέτη έχει γίνει μία πρώτη πρόταση κατανομής του δευτερογενούς καυσίμου κλάσης 3 μεταξύ της τσιμεντοβιομηχανίας και των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης, κάτι που πλέον μένει να οριστικοποιηθεί στη διαδικασία διαβούλευσης που θα ακολουθήσει από το ΥΠΕΝ.
Αριθμός μονάδων – περιοχές εξυπηρέτησης και δύο προτάσεις χωροθέτησης από ΔΕΗ – Μυτιληναίο/METLEN
Όσον αφορά τον αριθμό των μονάδων σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες περιοχές εξυπηρέτησης, στο πλαίσιο της μελέτης εξετάστηκαν τέσσερα εναλλακτικά σενάρια, που περιλαμβάνουν από 4 έως και 6 μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης. Μετά από πολυκριτηριακή ανάλυση, ως προσφορότερο προέκυψε το σενάριο που περιλαμβάνει 6 μονάδες με την ακόλουθη κατανομή:
- Δύο μονάδες για τη Διαχειριστική Ενότητα 1 (ΔΕ1), που περιλαμβάνει τις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας και την Κέρκυρα,
- Μία μονάδα για τη ΔΕ2, που περιλαμβάνει τις Περιφέρειες Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων Νήσων πλην Κέρκυρας,
- Δύο μονάδες για τη ΔΕ 3, που περιλαμβάνει τις Περιφέρειες Αττικής, Στερεάς Ελλάδας, Βορείου Αιγαίου και μέρος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
- Μία μονάδα για τη ΔΕ4, που περιλαμβάνει την Περιφέρεια Κρήτης και το υπόλοιπο μέρος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Αναφορικά με το κρίσιμο θέμα της χωροθέτησης των μονάδων, ο κ. Τσομπανίδης ανέφερε ότι στο πλαίσιο σχετικής διαβούλευσης με ενδιαφερόμενους επενδυτές, παρελήφθησαν δύο συγκεκριμένες προτάσεις για τη χωροθέτηση των μονάδων W2E: Η πρώτη από αυτές, αφορά πρόταση της ΔΕΗ για δικές της εκτάσεις στην περιοχή της Κοζάνης και η δεύτερη αφορά πρόταση της Μυτιληναίος – METLEN για τα Άσπρα Σπίτια, όπου η μονάδα θα αξιοποιηθεί επίσης και για συμπαραγωγή.
Πίνακας 1: Εκτιμώμενη ποσότητα (τόνοι/έτος) δευτερογενών καυσίμων (RDF, SRF) & υπολειμμάτων ΑΣΑ (ENVIROPLAN– ΕΠΤΑ, 2024)
Πίνακας 2: Βέλτιστη κατανομή μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης (W2E) – Προτεινόμενη χωροθέτηση και δυναμικότητα (ENVIROPLAN – ΕΠΤΑ, 2024)
Τα ενδεικτικά σημεία στα οποία, με βάση την ανάλυση της μελέτης σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας (και ειδικά για την Αττική σε επίπεδο Περιφέρειας), προτείνεται να χωροθετηθούν οι 6 μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης, είναι: Μία στην Π.Ε. Ροδόπης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, μία στην Π.Ε. Κοζάνης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, μία μονάδα σε μία από τις Π.Ε. Αρκαδίας, Ηλείας ή Αχαΐας στις Περιφέρειες Πελοποννήσου ή Δυτικής Ελλάδας, μία στην Π.Ε. Βοιωτίας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος, μία στην Περιφέρεια Αττικής και μία στην Π.Ε. Ηρακλείουτης Περιφέρειας Κρήτης.
Από πού θα προέρχονται τα έσοδα των μονάδων
Αναφερόμενος στις πηγές εσόδων των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης υπολειμμάτων και απορριμματογενών καυσίμων και στις βασικές παραδοχές κεφαλαιουχικού και λειτουργικού τους κόστους, ο κ. Τσομπανίδης επεσήμανε ότι, λόγω του υψηλού τους CAPEX αλλά και της αδυναμίας ανεύρεσης κοινοτικής χρηματοδότησης τα έσοδά τους πρέπει να προέρχονται κυρίως από ένα συνδυασμό gate fees και πωλήσεων ηλεκτρικής ενέργειας. Επικουρικά, αναμένονται μικρά έσοδα από την πώληση ανακυκλώσιμων υλικών, ενώ πρέπει να εξεταστεί και η δυνατότητα διάθεσης της θεσμικής ενέργειας, όπου αυτό είναι εφικτό. Για το θέμα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης διευκρίνισε ότι δεν λόγω του κανονισμού taxonomy της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης δεν μπορούν να λάβουν ενίσχυση από πόρους της ΕΕ.
Σε ότι αφορά το ύψος του gate fee, o κ. Τσομπανίδης, εκτίμησε χαρακτηριστικά ότι δεδομένης της ισχύουσας τιμής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που σχετίζεται με το βιογενές κλάσμα των ΑΣΑ, σε κάθε περίπτωση «η ζωή μας θα ακριβύνει» χωρίς όμως σε καμία περίπτωση να ξεπερνιέται το όριο ανθεκτικότητας (affordability threshold) των χρηστών. Ο κ. Τσομπανίδης ταυτόχρονα διευκρίνισε, ότι παρά ταύτα χαμηλότερο gate fee μπορεί να επιτευχθεί με θέσπιση υψηλότερης τιμής ενέργειας για τη συγκεκριμένη κατηγορία ΑΠΕ, κάτι που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε μηδενική αύξηση του κόστους διαχείρισης των ΑΣΑ για τους χρήστες, χωρίς ταυτόχρονα αυτή η αύξηση της τιμής ενέργειας να υπερβαίνει ένα εύλογο εύρος. Επομένως, μία κοινή διαπίστωση είναι ότι απαιτείται πολύ σοβαρή ρυθμιστική δουλειά σε συνεργασία με τη ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων) και άλλους θεσμικούς παράγοντες για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της αλυσίδας αξίας που σχετίζεται με την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμματογενών καυσίμων, προκειμένου να επιτευχθούν -μεταξύ άλλων- η ,εξασφάλιση της παροχής των υπολειμμάτων και δευτερογενών καυσίμων προς τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης, η επιθυμητή ποιότητα και ποσότητα, όπως επίσης και η ομαλή λειτουργία του συστήματος χρέωσης και όλων των σχετιζόμενων δράσεων. Σε ότι αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η διαγωνιστική διαδικασία για τα υπολείμματα και το δευτερογενές καύσιμο (RDF, SRF) είναι ακόμα υπό εξέταση. Υπό εξέταση είναι επίσης και υφιστάμενα μοντέλα εκκαθάρισης των συναλλαγών, τα οποία δουλεύουν επιτυχώς με τους άλλους παραγωγούς πράσινης ενέργειας.
Διαβάστε αναλυτικά την παρουσιάση του κ. Χ. Τσομπανίδη:
Ακολουθεί το βίντεο της ομιλίας του κ. Χ. Τσομπανίδη:
Τα βίντεο όλων των ομιλητών που συμμετείχαν στο 2ο Φόρουμ “Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων, Βιομάζα, Βιομεθάνιο 2024”, είναι διαθέσιμα στο κανάλι της A Energy στο YouTube.
