Η μετατροπή του Τέλους Ταφής σε πλήρως Ανταποδοτικό Τέλος, στην οποία αναφέρθηκε με επιμονή ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, αποτελεί πιθανόν κλειδί για μια πολιτική λύση στο τέλος ταφής

Μπορεί να υπάρξει πολιτική λύση στο τέλος ταφής των απορριμμάτων ή μόνον δικαστική; Πρόκειται για το κυρίαρχο ερώτημα της περιόδου και τέθηκε στο κλείσιμο της επίκαιρης ημερίδας που συνδιοργάνωσαν το ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας) και το ΕΜΠ (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο) με θέμα «Διαχείριση αποβλήτων με άξονα την διαλογή στην πηγή».

Με την προσφυγή των δήμων της χώρας κατά του τέλους ταφής να εκκρεμεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας και την ΚΕΔΕ να επιμένει στην δικαστική λύση, στη διάρκεια της ημερίδας έγιναν κάποιες επισημάνσεις που ίσως να ανοίγουν την πόρτα προς μια πολιτική λύση.

Η πιο σημαντική, αφορά στην ανάγκη Μετατροπής του Τέλους Ταφής σε πλήρως Ανταποδοτικό Τέλος, στην οποία αναφέρθηκε με επιμονή ο Α΄ Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης,

Για ένα πλήρως ανταποδοτικό Τέλος Ταφής

Μάλιστα, απηύθυνε έκκληση για την αναμόρφωση του τέλους ταφής, προτείνοντας την αντικατάστασή του με ένα σύστημα κινήτρων που θα επιβραβεύει τους Δήμους που επενδύουν σε βιώσιμες πρακτικές. Ειδικότερα, ο κ. Κωνσταντέλλος, πρότεινε το ποσό που θα πληρώνει κάθε ΟΤΑ για το Τέλος Ταφής να μπαίνει σε έναν ειδικό λογαριασμό π.χ. στον οικείο ΦοΔΣΑ, από όπου θα χρηματοδοτούνται δράσεις του ίδιου του ΟΤΑ για την ανώτερη βαθμίδα διαχείρισης απορριμμάτων (Πρόληψη, ΔσΠ, Ενημέρωση, Καφέ Κάδος, ΠΟΠ, ΚΟΔ κ.α.).

Όπως χαρακτηριστικά διερωτήθηκε «δεν αντιλαμβανόμαστε καθόλου γιατί πολλοί δήμοι στο πλαίσιο του είδους της ανταποδοτικότητας που προτείνει η Πολιτεία θα πρέπει να επιβαρύνονται για έργα που θα γίνονται (ΣΣ με το τέλος ταφής) σε άλλους δήμους που δεν έχουν όμως επενδύσει σε βιώσιμες λύσεις: Άρα λοιπόν, εφαρμογή του τέλους ταφής είναι ένα μέτρο που θα λειτουργεί περισσότερο τιμωρητικά παρά ως κίνητρο για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών πρακτικών. Αντί δηλαδή να ανταμείβονται οι Δήμοι που επενδύουν σε βιώσιμες λύσεις, θα βρίσκονται αντιμέτωποι με επιπλέον κόστη, τα οποία περιορίζουν τις δυνατότητες τους για περαιτέρω ανάπτυξη».

Επιπλέον κόστη για Δήμους που επενδύουν σε βιώσιμες λύσεις

Eπιπλέον, ο κ. Κωνσταντέλλος επεσήμανε ότι ότι παρά την ανταποδοτικότητα του τέλους ταφής, θα παρακρατείται ποσοστό 15% που μπορεί να φτάσει και στο 20% για την αποκατάσταση ΧΑΔΑ και ΧΥΤΥ: Διερωτήθηκε δε «γιατί να πρέπει να πληρώσει αυτός που δεν ευθύνεται για τη δημιουργία τους και να μην πάρει τα χρήματα για κυκλικές δράσεις στο δήμο του. Και βέβαια ποιά μπορεί να είναι η σχέση ενός μικρού με ένα μεγάλό δήμο, ενός νησιωτικού ή ορεινού με έναν αστικό».

Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο κ. Κωνσταντέλλος ανέφερε τον δικό του Δήμο (Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης) ο οποίος έχει καταφέρει να μειώσει την εξάρτησή του από τους ΧΥΤΑ μέσω καινοτόμων πρακτικών και στρατηγικών ανακύκλωσης. Όμως, το τέλος ταφής συνεχίζει να επιβαρύνει άδικα τον Δήμο, ο οποίος στοχεύει το 2026 σε ποσοστό ανακύκλωσης άνω του 50%.

«Αν λοιπόν δεν χτιστεί μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και υποστήριξης, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να προχωρήσουμε σε ένα βιώσιμο και σύγχρονο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων» κατέληξε, για να προσθέσει ότι και ο ΕΟΑΝ θα πρέπει να αναλάβει έναν πιο ενεργό και ουσιαστικό ρόλο, παρέχοντας τεχνική και οικονομική υποστήριξη στους Δήμους που πρωτοπορούν στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων.

Περιβαλλοντικοί φορείς υπέρ του πλήρως Ανταποδοτικού Τέλους Ταφής

Η πρόταση Κωνσταντέλλου για την μετατροπή του Τέλους Ταφής σε πλήρως Ανταποδοτικό Τέλος για κάθε ΟΤΑ, ερμηνεύτηκε από τους παρευρισκόμενους στην ημερίδα, εκπροσώπους των περιβαλλοντικών φορέων, ως απαρχή για την εξεύρεση μιας πολιτικής και ουσιαστικής λύσης για το τέλος ταφής και όχι μόνον.

Ειδικότερα, στη συζήτηση που ακολούθησε στο κλείσιμο της εκδήλωσης, ο κ. Φίλιππος Κιρκίτσος, εκπρόσωπος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, υπενθύμισε ότι 13 Περιβαλλοντικοί φορείς (ΑΡΙΩΝ, ΑΡΧΕΛΩΝ, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, iSea, MEDASSET, MedINA, The Green Tank και το WWF), σε σχετικές κοινές τους προτάσεις για το τέλος ταφής, ανέδειξαν την Μετατροπή του Τέλους Ταφής σε πλήρως Ανταποδοτικό Τέλος ως την κυρίαρχη πρόταση για την επιτυχή εφαρμογή του τέλους ταφής.

Η ουσιαστική λύση στο θέμα δεν μπορεί να είναι δικαστική

Για να προσθέσει, ότι η ουσιαστική λύση στο θέμα δεν μπορεί να είναι δικαστική, αλλά πολιτική, με την προϋπόθεση ότι, όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές, Δήμοι, Πολιτεία, ΕΟΑΝ θα κάτσουν από κοινού στο τραπέζι για να βρουν λύσεις αποδεχόμενοι καθένας τις ευθύνες του, για το γεγονός ότι η Ελλάδα παραμένει στις 2-3 τελευταίες θέσεις στην ΕΕ, στην διαχείριση απορριμμάτων, παρά τις σημαντικές διαχρονικές ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις.

Με την άποψη αυτή, να βρεθεί δηλαδή μια ουσιαστική και πραγματικά βιώσιμη λύση στο θέμα, συντάχθηκαν σχεδόν όλοι οι παρευρισκόμενοι.

Σε μια περίοδο όπου η αντιπαράθεση της Πολιτείας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση για την εφαρμογή του Τέλους Ταφής βρίσκεται στα άκρα, είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι μέσα από την ημερίδα του ΤΕΕ και του ΕΜΠ αναδείχθηκε ένα σημαντικό «κλειδί» που ενδεχομένως οδηγήσει σε μια εναλλακτική λύση πέραν της δικαστικής.

Ήδη, η Πολιτεία έχει κάνει μια κίνηση που θεωρήθηκε θετική από τους δήμους και την ΚΕΔΕ, να επιχορηγήσει δηλαδή για το 2025 τους δήμους με το ποσό των 105.000.000 ευρώ, ώστε να αντιμετωπίσουν την μεγάλη οικονομική επιβάρυνση που υφίστανται από το τέλος ταφής. Η κίνηση όμως αυτή δεν λύνει την ουσία του προβλήματος για αυτό και η ΚΕΔΕ επιμένει στην προσφυγή της μαζί με 164 δήμους, εναντίον του τέλους ταφής στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), με σκοπό την ακύρωσή του, κι αναμένει την έκδοση της απόφασής του.

Γιατί Χρειάζεται το Τέλος Ταφής

Από τη δική τους πλευρά, οι 13 περιβαλλοντικές οργανώσεις που υπέβαλλαν τις προάλλες και τις σχετικές προτάσεις για την βελτίωση της εφαρμογής του Τέλους Ταφής, επιμένουν ότι το Τέλος Ταφής Χρειάζεται. Γιατί;

Σύμφωνα με την υπάρχουσα εμπειρία, σε όλες τις χώρες που εφαρμόστηκαν οικονομικά εργαλεία για τη διαχείριση των απορριμμάτων (Τέλος Ταφής, Πληρώνω Όσο Πετάω-ΠΟΠ, Εγγυοδοσία, Κερδίζω Όσο Διαλέγω-ΚΟΔ), η Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ) αυξήθηκε θεαματικά και σε λίγα χρόνια η ταφή μειώθηκε σε μονοψήφιο ποσοστό. Αυτό συμβαίνει διότι τα οικονομικά εργαλεία δίνουν άμεσα κίνητρα στους δήμους, στις επιχειρήσεις και στους δημότες να κινητοποιηθούν και να αυξήσουν τη ΔσΠ, αφού με κάθε τόνο που διαλέγουν στην Πηγή εξοικονομούν αρκετές δεκάδες ευρώ και αυτό είναι ιδιαίτερα ενισχυτικό σήμερα, ιδιαίτερα για τις οικονομικά ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Άρα, σύμφωνα με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών φορέων, ΝΑΙ τα οικονομικά εργαλεία χρειάζονται και γι’ αυτό, πέραν από την κοινή λογική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μας προτείνει να τα εφαρμόσουμε, όπως ήδη εφαρμόζονται σε όλες τις προηγμένες χώρες που αποτελούν παράδειγμα διαχείρισης απορριμμάτων. Σήμερα, π.χ. το Τέλος Ταφής στην Γερμανία είναι 120€/τόνο και κανείς δε διαμαρτύρεται, διότι η ταφή στην Γερμανία είναι σχεδόν μηδενική!!

Κατά την προσωπική εκτίμηση της γράφουσας και με την εμπειρία του συντονισμού περίπου 30 ημερίδων και συνεδρίων για τη διαχείριση απορριμμάτων, πιστεύουμε πράγματι ότι Πολιτεία και Δήμοι πρέπει να κάτσουν από κοινού στο τραπέζι και να κάνουν μία ακόμα προσπάθεια να βρουν βιώσιμη και επωφελή για τον πολίτη, λύση στο τέλος ταφής.