Στον “αέρα” βγαίνει η πρόσκληση προς τους ΦοΔΣΑ, πλην όμως αδυνατούν να σπεύσουν ταχέως…

Δεν «πονάμε» μόνον στη Διαλογή στην Πηγή αλλά και στην χρηματοδότηση, με την Ελλάδα να κινδυνεύει να απολέσει σημαντικούς πόρους, ήταν μια από τις διαπιστώσεις της επίκαιρης ημερίδας που συνδιοργάνωσαν το ΤΕΕ και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με θέμα «Διαχείριση αποβλήτων με άξονα την διαλογή στην πηγή».

Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Μανώλης Γραφάκος, Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων, «Πονάμε στη διαλογή στην πηγή». Ο ίδιο πρόσθεσε ότι αναμένει τα ολιστικά σχέδια ανακύκλωσης των Φορέων Διαχείρισης εντός του Φεβρουαρίου προκειμένου να μη χαθεί το παράθυρο ευκαιρίας για τη χρηματοδότηση δράσεων. Στον “αέρα” βγαίνει εξάλλου εντός των ημερών η πρόσκληση προς τους ΦοΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων), πλην όμως είναι αμφίβολο κατά πόσο θα μπορέσουν να σπεύσουν ταχέως λόγω υποστελέχωσης…

Σε αντίθεση με τη διαλογή στην πηγή, τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τον κ. Γραφάκο, έγιναν σημαντικά βήματα στις υποδομές, καθώς λειτουργούν 12 μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, 23 κατασκευάζονται και τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να προχωρήσουν οι μονάδες Λάρισας, Καβάλας, Θεσσαλονίκης, Αγρινίου και Κέρκυρας ενώ προσεχώς θα εγκριθούν οι μονάδες ΣΔΙΤ σε Νότιο Αιγαίο (Κω – Καλύμνο , Μύκονο – Σύρο ), Βόρειο Αιγαίο (Λέσβος – Σάμος) και Στερεά Ελλάδα (Λαμία – Χαλκίδα).

Σημαντικοί πόροι-θα προλάβουν οι δήμοι να τους αξιοποιήσουν;

Το θέμα είναι ότι όλα τα παραπάνω πρέπει να χρηματοδοτηθούν. Κονδύλια έχουν εξασφαλιστεί από την ΕΕ πλην όμως, σύμφωνα με την εκτίμηση που διατύπωσε ο πρόεδρος του Δικτύου των ΦΟΔΣΑ, Παναγιώτης Σημανδηράκης, στην ίδια ημερίδα, τα 800 εκ. ευρώ από το ΕΣΠΑ (ΠΕΚΑ) από τα οποία τα 620 θα πάνε στις μονάδες υποδομών και τα 180 στο κομμάτι της ανακύκλωσης κινδυνεύουν να μην αξιοποιηθούν από τους δήμους καθώς δεν έχει προηγηθεί η διαδικασία σχεδιασμού. Για τον ίδιο λόγο, την προηγούμενη προγραμματική περίοδο «χάθηκαν» 300 εκ. ευρώ ενώ στην παρούσα φάση οι υποστελεχωμένοι ΦοΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Απορριμμάτων) φαίνεται αδύνατον να σπεύσουν ταχέως.

Όπως εξάλλου προέκυψε από την παρουσίαση του Κωνσταντίνου Αραβώση, αντιπροέδρου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Αποβλήτων και Υδάτων για τον κλάδο των αποβλήτων, μόλις 7 από τους 14 ΦοΔΣΑ εκπληρώνουν την πρόβλεψη των 11 εργαζομένων.

Περί υποστελέχωσης

Με τόσο μεγάλη υποστελέχωση, είναι θέμα αν θα ολοκληρώσουν εγκαίρως τα ολιστικά σχέδια ανακύκλωσης που θα πρέπει να δίνουν έμφαση στον καφέ κάδο και τα ογκώδη απορρίμματα προκειμένου αυτά να εγκριθούν από το ΥΠΕΝ και να υποβληθούν οι προτάσεις χρηματοδότησης.

Το νέο ψηφιακό εργαλείο της ΡΑΑΕΥ

Πάντως, η ΡΑΑΕΥ ετοιμάζει ένα νέο ψηφιακό μοντέλο για την καταγραφή, παρακολούθηση και αξιολόγηση όλων των διαδικασιών που αφορούν τη συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία και διάθεση αποβλήτων. Το μοντέλο αυτό θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ), παρέχοντας μια πιο διευρυμένη και ολοκληρωμένη εικόνα, με στόχο τη βελτίωση της συνολικής διαχείρισης των αποβλήτων από τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.).

Ο κ. Αραβώσης τόνισε ότι η νέα πλατφόρμα θα παρέχει τη δυνατότητα τακτικής ενημέρωσης των στοιχείων, τουλάχιστον σε μηνιαία βάση, ενώ ο απώτερος στόχος είναι να καταστεί εφικτή η ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο (real-time). Για να προσθέσει ότι «Η πρόοδος στους δείκτες ανακύκλωσης και η ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την εξασφάλιση κοινοτικών πόρων, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την υλοποίηση έργων υποδομής»

Απαιτείται η άμεση πρόσληψη 1.500 νέων εργαζομένων

Από τη δική του πλευρά, ο Γιώργος Ηλιόπουλος, Πρόεδρος της ΕΕΔΣΑ, εστίασε στο πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο συνιστά μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την αποτελεσματική διαχείριση απορριμμάτων. Όπως τόνισε, απαιτείται η άμεση πρόσληψη περίπου 1.500 νέων μόνιμων εργαζομένων, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Ειδικότερα, επεσήμανε ότι οι ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες έχουν αναλάβει τη διαχείριση σε πολλές περιοχές, αντιμετωπίζουν έντονη ανάγκη για κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, ενώ οι δήμοι βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρές δυσκολίες στη στελέχωση, ιδίως όσον αφορά την υλοποίηση δρομολογίων διαλογής στην πηγή. Επιπλέον, επεσήμανε την ανάγκη θέσπισης ειδικού προγράμματος εκπαίδευσης για τεχνικά επαγγέλματα, το οποίο θα εστιάζει στις ιδιαίτερες απαιτήσεις των συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι υφιστάμενες ελλείψεις.

Ο καφές κάδος και το 1 εκ. τόνοι αποβλήτων των νοικοκυριών

Στην εισαγωγική της ομιλία η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ, Μαρία Λοϊζίδου, επεσήμανε ότι μοναδική λύση στο πρόβλημα των αποβλήτων είναι η διαλογή στην πηγή ενώ το στοίχημα που πρέπει άμεσα να κερδηθεί είναι αυτό του καφέ κάδου. Στην παρούσα φάση το 46% των αποβλήτων είναι οργανικά απόβλητα (υπολείμματα τροφών, φρούτα, λαχανικά κλπ) με τα ελληνικά νοικοκυριά να παράγουν 1 εκ. τόνους απόβλητα!

Σε ταφή οδηγείται το 77,7% των αποβλήτων και σε ανακύκλωση το 21% (16% συσκευασίες, 5% οργανικά και ελάχιστο ποσοστό σε ανάκτηση ενέργειας).

Και όλα αυτά όταν, σύμφωνα χώρες όπως η Αίγυπτος, η Τυνησία και το Μαρόκο έχουν ήδη επιτύχει ποσοστά εκτροπής από την ταφή άνω του 35%.

Φτωχές επιδόσεις – Αμφίβολοι στόχοι

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία μπορεί η Ελλάδα να πιάσει τους στόχους που έχουν τεθεί; Σύμφωνα με την κα Λοϊζίδου, αυτό είναι αμφίβολο καθώς:

• Στον στόχο της ανακύκλωσης για τα ΑΣΑ (αστικά στερεά απόβλητα) έχει το 25% της μέγιστης βαθμολογίας χάνοντας ήδη τον στόχο του 55% το 2025.
• Στον τομέα της ανακύκλωσης για τα απόβλητα συσκευασίας η Ελλάδα, βρίσκεται στο 44% με στόχο όμως το 65%
• Στην ταφή, απέχει παρασάγγας από τον στόχο του λιγότερου από το 10% που πρέπει να επιτευχθεί μέχρι το 2030.

Aπο τη δική του πλευρά, ο ΕΟΑΝ προετοιμάζει το κανονιστικό πλαίσιο για την εφαρμογή προγραμμάτων διευρυμένης ευθύνης παραγωγού, και τη συλλογή νέων ρευμάτων.

Σύμφωνα με την διευθύνουσα σύμβουλο του ΕΟΑΝ, Αλεξάνδρα Τόγια, σήμερα λειτουργούν 25 συλλογικά συστήματα για 7 υλικά (συσκευασίες, ηλεκτρικό-ηλεκτρονικό εξοπλισμό, ελαστικά, αποβλητα κατεδαφίσεων, μπαταρίες, οχήματα τέλους κύκλου ζωής). Την περίοδο αυτή ολοκληρώνεται το πλαίσιο για ακόμα δέκα ρεύματα χωριστής συλλογής μεταξύ των οποίων είδη επίπλωσης, στρώματα και γενικά ογκώδη αντικείμενα, κλωστουφαντουργικά, απόβλητα καπνικών και υγρά μαντηλάκια.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, χαιρετισμούς απέδωσαν ο κ. Γιώργος Στασινός, Πρόεδρος του ΤΕΕ, ο κ. Νίκος Λαγαρός, Αντιπρύτανης του ΕΜΠ, ενώ τη συζήτηση συντόνισε, η κα. Μαρία Λοϊζίδου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ και ο κ. Χρήστος Τσομπανίδης, μελετητής.

Αναφορικά με το τέλος ταφής, το οποίο επίσης συζητήθηκε αναλυτικά στην ημερίδα, διαβάστε: Πολιτική ή δικαστική η λύση στο τέλος ταφής των απορριμμάτων; Πώς απαντήθηκε το κρίσιμο ερώτημα στην ημερίδα των ΤΕΕ-ΕΜΠ