Έξι μεγάλα φράγματα με προτεραιότητα Tο Φράγμα του ΕΝΙΠΕΑ έχουν καθοριστική σημασία για την προστασία της Θεσσαλίας
Από τα έργα της τάξης των 2 δισ. ευρώ που απαιτούνται για την αποκατάσταση της Θεσσαλίας, άμεση προτεραιότητα έχουν τα αντιπλημμυρικά, τα έργα ορεινής υδρονομίας και τα φράγματα, τόνισε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας σε συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα. Η Περιφέρεια, στο πλαίσιο αποκατάστασης των υποδομών της Θεσσαλίας απο τις καταστροφικές κακοκαιρίες «Daniel» και «Elias», θα υλοποιήσει με δική της ευθύνη αντιπλημμυρικά έργα ύψους 80,6 εκατ. ευρώ, ενώ, 800 εκατ. ευρώ αφορούν έργα ορεινής υδρονομίας και κατασκευή φραγμάτων. Τα υπόλοιπα 1,35 δισ. ευρώ, αφορούν μεγάλα οδικά και σιδηροδρομικά έργα. Ο κ. Κουρέτας, επεσήμανε πάντως και την καθοριστική σημασία για την πλήρη αρδευτική και αντιπλημμυρική προστασία της Θεσσαλίας, έξι μεγάλων φραγμάτων με προτεραιότητα στο Φράγμα του ΕΝΙΠΕΑ που υλοποιείται με τη μέθοδο ΣΔΙΤ.
Σύμφωνα με τον κ. Κουρέτα, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη έργα συνολικού προϋπολογισμού 42 εκατ. ευρώ στους νομούς Λάρισας, Μαγνησίας, Τρικάλων και Καρδίτσας, ενώ για το 2025 έχουν προγραμματιστεί επιπλέον παρεμβάσεις ύψους 38,6 εκατ. ευρώ. Τα περισσότερα από τα τρέχοντα έργα αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του καλοκαιριού του 2025, ενώ τα νέα θα ξεκινήσουν την ίδια περίοδο και προγραμματίζεται να παραδοθούν εντός του 2026. Ο Περιφερειάρχης τόνισε τη σημασία της ταχύτητας και της αποτελεσματικότητας στην υλοποίηση αυτών των παρεμβάσεων, δεδομένων των προκλήσεων που έχει αντιμετωπίσει η περιοχή από τις πρόσφατες πλημμύρες.
Το πρόγραμμα «AquaMonti»
Στο πλαίσιο των παρεμβάσεων για την αποκατάσταση και την ενίσχυση της αντιπλημμυρικής προστασίας στη Θεσσαλία, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προχωρά στην υλοποίηση του προγράμματος «AquaMontis». Με συνολικό προϋπολογισμό 200 εκατ. ευρώ, το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα ορεινής υδρονομίας στις κοίτες των ορεινών ρεμάτων της περιοχής. Η σχετική πρόσκληση δημοσιεύτηκε στις 2 Αυγούστου, ενώ το επόμενο βήμα περιλαμβάνει τη σύνταξη των απαραίτητων μελετών. Τα έργα αναμένεται να ξεκινήσουν το φθινόπωρο του 2025 και να ολοκληρωθούν το καλοκαίρι του 2026, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα της Θεσσαλίας έναντι πλημμυρικών φαινομένων.
Η καθοριστική σημασία των Φραγμάτων και του Φράγματος Ενιπέα
Παράλληλα, αναγκαίο είναι να γίνουν και τα μεγάλα αρδευτικά έργα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, συνολικού προϋπολογισμού 600 εκατ. ευρώ, που αφορούν την κατασκευή έξι μεγάλων φραγμάτων. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν το φράγμα του Ποταμού Ενιπέα στη θέση «Παλιοδερλί» του Δήμου Φαρσάλων, Νομού Λάρισας, το φράγμα του Ποταμού Πορταϊκού στον Δήμο Πύλης, Νομού Τρικάλων, το φράγμα στην περιοχή Αγιόκαμπου στο Νομό Λάρισας. Η κατασκευή αυτών των φραγμάτων αναμένεται να διαρκέσει από τρία έως τέσσερα χρόνια, συμβάλλοντας καθοριστικά στην αρδευτική και αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής.
Οι άμεσοι κίνδυνοι και η δραματική μείωση διαθεσιμότητας του αρδευτικού νερού στη Θεσσαλία
Υπενθυμίζεται, ότι η Θεσσαλία η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη πεδιάδα της χώρας και το κέντρο της Ελληνικής αγροτικής παραγωγής μετά τις πλημμύρες απειλείται άμεσα από τους παρακάτω κινδύνους σύμφωνα με το επιστημονικό συμβούλιο της Περιφέρειας Θεσσαλίας που ασχολείται με το συγκεκριμένο θέμα : Τη δραματική μείωση διαθεσιμότητας του αρδευτικού νερού λόγω υποβάθμισης των υδροφορέων κυρίως στην ανατολική πεδιάδα της Λάρισας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μείωση της βαμβακοκαλλιέργειας που συνολικά μειώθηκε στα 840.000 στρέμματα, ενώ παραδοσιακά στον κάμπο καλλιεργούνταν 1,5 εκατ. στρέμματα εδώ και πολλές 10ετίες. Σημαντικό αρνητικό αποτέλεσμα αποτελεί και η υποβάθμιση της κτηνοτροφικής παραγωγής. Η διάβρωση και ερημοποίηση τεραστίων επικλινών εκτάσεων λόγω αποψίλωσης και υποβάθμισης του εδάφους είναι ένας ακόμα άμεσος κίνδυνος. Ήδη , στο Νομό Λάρισας εγκαταλείφθηκαν 750.000 στρέμματα από σιτηρά την τελευταία 20ετία. Η υποβάθμιση της γονιμότητας των περισσότερων εδαφών κάτω από μη αειφορική καλλιέργεια με συνεπακόλουθη τεράστια αύξηση των εισροών και του νερού και τελικά τη μείωση της παραγωγικότητας και εγκατάλειψης της αρδευόμενης καλλιέργειας.
Με δεδομένο τον συνεχιζόμενο κίνδυνο πλημμυρών και καταστροφής του 50% των καλλιεργειών στα πλέον γόνιμα πεδινά και αρδευόμενα εδάφη από φαινόμενα όπως ο Daniel που ενδέχεται να είναι συχνότερα στο μέλλον δεδομένης της κλιματικής κρίσης, το επιστημονικό συμβούλιο της Περιφέρειας Θεσσαλίας, θεωρεί ότι δεν υπάρχει ώρα για χάσιμο ενω σημειώνει και τα πολλαπλασιαστικά οφέλη των έργων πολλαπλού σκοπού. Τα οποία, αν προϋπήρχαν των κακοκαιριών Daniels και Εlias θα είχαν περιορίσει τις καταστροφές σε μεγάλο βαθμό.
