Οι δυσοίωνες προβλέψεις για τις περικοπές ενισχύονται από τρέχοντα στοιχεία για την δυνατότητα του δικτύου να υποστηρίξει τις ΑΠΕ

Οι ανησυχίες που διατύπωσε τις προάλλες ο Γιάννης Παναγής, πρόεδρος ΠΟΣΠΗΕΦ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά), αναφορικά με τους επαπειλούμενους κινδύνους για τους επενδυτές του χώρου, επιβεβαιώνονται πλέον και με στοιχεία από εντελώς διαφορετικές πηγές, που καταδεικνύουν το πολυποίκιλο ρίσκο που έχουν αναλάβει.

Όπως χαρακτηριστικά τόνισε σε εκδήλωση της ΠΟΣΠΗΕΦ, «Zαλιστήκαμε από τα GW και τώρα, παλιοί και νέοι παραγωγοί ΑΠΕ, απειλούμαστε με οικονομική καταστροφή». Για να υπενθυμίσει στη συνέχεια ότι: Στο σύστημα υπάρχουν ήδη περίπου 36,5 GW υλοποιημένα ή αδειοδοτημένα έργα, όταν ο στόχος του ΕΣΕΚ για το 2030 είναι 27GW, ενώ, μόνον στον ΑΔΜΗΕ, περιμένουν όρους σύνδεσης αιτήματα για 50 Gw, τη στιγμή που η αποθήκευση κάτω του ενός (1) MW, είναι μηδενική.

Το 2030 θα περικόπτεται πάνω από το 20% της παραγωγής

Επιπλέον, το 2024 οι περικοπές έσπασαν ρεκόρ με περίπου 900 GWh καθαρής ενέργειας, που αντιστοιχούσαν στο 3,3% της συνολικής ενέργειας από ΑΠΕ. Και η ακόμα πιο δυσοίωνη πρόβλεψη; Σύμφωνα με μελέτη του ΑΠΘ, που επιμελήθηκε ο καθηγητής Παντελής Μπίσκας και στην οποία επίσης αναφέρθηκε ο κ. Παναγής, το 2030 θα περικόπτονται 9,3 TWh, δηλαδή πάνω από το 20% της παραγωγής, ενώ τα επόμενα χρόνια, το κόστος των περικοπών για τον τελικό καταναλωτή θα αγγίξει τα 250 εκατ. ευρώ ετησίως.

Κι ενώ οι προτάσεις του ΠΟΣΠΗΕΦ για την αντιμετώπιση της κατάστασης βρίσκονται ήδη υπό επεξεργασία στο ΥΠΕΝ, δημοσιοποιήθηκε επίκαιρη ανάλυση του ερευνητικού οργανισμού διαΝΕΟσις, που υποδεικνύει τα σημαντικά τεχνικά προβλήματα του δικτύου στην υποδοχή των ΑΠΕ, ως κύρια πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Και… το κερασάκι στην τούρτα ήρθε με την δημοσιοποίηση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για το 2024. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, ο κύκλος εργασιών του κλάδου της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού, μειώθηκε το 2024 σε ποσοστό -9,2% (δηλαδή 3,9 δις ευρώ) χάνοντας τα «κέρδη» του 2022 και βαδίζοντας στα προς της ενεργειακής κρίσης επίπεδα.

Όλα του γάμου δύσκολα…

Όλα του γάμου δύσκολα λοιπόν, με τη ζωή, κυρίως των μη καθετοποιημένων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, να έχει γίνει πέρα από επικίνδυνη οικονομικά και περίπλοκη .Στο πλαίσιο εφαρμογής των απαιτήσεων τηλε-εποπτεία «set point» στους σταθμούς τους, οι παραγωγοί αντιμετωπίζουν πρωτόγνωρες συνθήκες ελέγχου της παραγωγής τους. Πρόκειται για ένα υποχρεωτικό μέτρο που εισήγαγε το ΥΠΕΝ (νόμος 5106/2024), με στόχο να διατηρηθεί η ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος και οι αναγκαίες περικοπές στην παραγωγή των σταθμών ΑΠΕ να γίνονται πιο δίκαια και ορθολογικά. Σύμφωνα με τον νόμο, αν τα πάρκα άνω των 400 κιλοβάτ και αντίστοιχα άνω των 1 MW που υποχρεούνται να βάλουν συστήματα τηλεποπτείας δεν υποβάλλουν τα προαναφερθέντα έγγραφα, θα μπορούν να τεθούν εκτός σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ.

Προς το παρόν, η αρχική προθεσμία που είχε ο ΔΕΔΔΗΕ προς τους παραγωγούς προκειμένου να υποβάλλουν τα απαραίτητα έγγραφα συμμόρφωσης μεταφέρθηκε, μετά από σχετικό αίτημα των παραγωγών, η υποχρέωση όμως προκειμένου να μην υφίστανται τις οικονομικές κυρώσεις που προβλέπονται στο νόμο είναι δεδομένη, καθώς το ΥΠΕΝ τη θεωρεί ως άμεση προτεραιότητα.

Οι λύσεις που έχει προτείνει η ΠΟΣΠΗΕΦ

Η ΠΟΣΠΗΕΦ που πρωτοστάτησε στη διαμόρφωση του πλαισίου για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας και στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ ( ν. 5151/2024), ζήτησε την αναστολή χορήγησης νέων όρων σύνδεσης για φωτοβολταϊκούς και αιολικούς σταθμούς, με εξαίρεση τη Δυτική Μακεδονία, μέχρι να υλοποιηθούν μονάδες αποθήκευσης ισχύος 4 GW. Για την αποφυγή συγκέντρωσης των έργων, μέσω πιθανών κατατμήσεων από λίγους μεγάλους επενδυτές, ζήτησε να θεσπιστεί όριο ισχύος δύο (2) έργων εξαιρουμένων σταθμών ανά ΑΦΜ.

Επιπλέον, η Ομοσπονδία αιτήθηκε την τροποποίηση του μέτρου επιδότησης μικρών μονάδων αποθήκευσης, με άρση της προϋπόθεσης ύπαρξης φωτοβολταϊκου σταθμού, επειδή υπάρχει ανάγκη για μονάδες που θα αντλούν ενέργεια από το δίκτυο κατά τις μεσημεριανές ώρες, την οποία και θα αποθηκεύουν για να καταναλωθεί αργότερα.

ΥΠΕΝ: Διαχείριση του ρίσκου της υπερπαραγωγής

Από τη δική του πλευρά, το ΥΠΕΝ, σύμφωνα με σχετικές δηλώσεις της υφυπουργού Ενέργειας Αλεξάνδρας Σδούκου, στοχεύει:

1. Πρώτον, στην ανάπτυξη ενός κανονιστικού πλαισίου που θα διέπει τις περικοπές.
2. Δεύτερον, στην εισαγωγή κανόνων οι οποίοι θα επιτρέψουν την εύρυθμη λειτουργία και την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κορεσμού με τη λογική ότι οι περικοπές θα πρέπει να επιβληθούν σε όλους ανεξαιρέτως και όχι ασύμμετρα.
3. Τρίτον, στη διαχείριση του ρίσκου που δημιουργεί η υπερπαραγωγή.

Αναφορικά με την πρόσβαση στον ηλεκτρικό χώρο, σε επόμενο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ θα υπάρχει διάταξη για παράλληλη αξιολόγηση των ομαδικών αιτημάτων των μικρών φωτοβολταϊκών και των ενεργειακών κοινοτήτων (κατηγορίας Γ), με τα αιτήματα της Ομάδας Β του ΑΔΜΗΕ (σ.σ. σταθμοί που αφορούν συμβάσεις ΡΡΑ)». Τέλος, αναφορικά με την αποθήκευση, αναμένεται σύντομα η νέα πρόσκληση που θα αφορά νέους σταθμούς αποθήκευσης ισχύος 2.000 MW, ενώ επίσης δίνεται η δυνατότητα ανάπτυξης αποθήκευσης πίσω από το μετρητή, σε σταθμούς ΑΠΕ.

Σε κάθε περίπτωση και όπως αποδεικνύει η εμπειρία από την ανάπτυξη των ΑΠΕ και ιδιαίτερα των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα τα τελευταία 17 χρόνια, οι ενδιαφερόμενοι και οι άμεσα εμπλεκόμενοι επενδυτές, κυρίως οι μικρομεσαίοι, δεν πρέπει να …ζαλίζονται από τις πολλά υποσχόμενες γιγαβατώρες. Αντίθετα, για δική τους προστασία, είναι καλό να μετρούν τα βήματά τους γιατί οι κίνδυνοι καραδοκούν. Λόγου χάριν τα δάνεια, όπως τουλάχιστον εκτιμούν τραπεζικοί κύκλοι, δεν πρόκειται να επηρεαστούν άμεσα, όσο τουλάχιστον οι περικοπές συγκρατούνται κάτω από το όριο του χρηματοοικονομικού κινδύνου, αλλά ποιός ξέρει αν θα “κοκκινήσουν” αργότερα, εφόσον οι περικοπές συνεχίσουν να αυξάνονται;

Δύσκολες ισορροπίες που καλείται να διαχειριστεί για μία ακόμα φορά το ΥΠΕΝ και παραπέμπουν στις μνημειώδεις περικοπές της πάλαι ποτέ “ταρίφας” των φωτοβολταϊκών το 2013 και 2014 από τον τότε Υφυπουργό Ενέργειας Ασημάκη Παπαγεωργίου.

Αλλες βέβαια εποχές, διαφορετικά τα αίτια και το περιβάλλον στις ΑΠΕ σε σχέση με το σημερινό, αλλά, αν δει κανείς την ιστορία, τον μεγαλύτερο κίνδυνο σε εποχές αλλαγής του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, διατρέχουν πάντα οι μικρότεροι παραγωγοί και ειδικά όσοι θεώρησαν τις επενδύσεις στις ΑΠΕ ως μια “σίγουρη” μακροπρόθεσμη επένδυση.