“Ότι δεν πωλείται δεν πρέπει να παράγεται”, επιμένει ο ΑΔΜΗΕ με τους ΦοΣΕ να προτείνουν στην ΡΑΑΕΥ την επαναφορά των αρνητικών τιμών στην Αγορά Εξισορρόπησης
Ήταν απλώς θέμα χρόνου η “σύγκρουση” των ΦοΣΕ (Φορείς Συλλογικής Εκπροσώπησης) με τον ΑΔΜΗΕ για τις περικοπές στις ΑΠΕ, καθώς ο δεύτερος, επιμένοντας στην άποψη ότι «Οτιδήποτε δεν πωλείται δεν πρέπει να παράγεται» προώθησε στο πλαίσιο σχετικής δημόσιας διαβούλευσης, πρόταση για αύξηση των Χρεώσεων Μη Συμμόρφωσης στην Αγορά Εξισορρόπησης.
Στόχος της πρότασης είναι να περιοριστεί αφενός η πλεονάζουσα προσφορά πράσινου ηλεκτρισμού και αφετέρου να ελεγχθεί η παραγωγή των ΦοΣΕ, καθώς, σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις, από τα 7,5 χιλιάδες μεγαβάτ που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ υπήρχε μέχρι πρότινος δυνατότητα άμεσης διακοπής της παραγωγής σε λιγότερο από τα μισά.
Από τη δική τους πλευρά, οι ΦοΣΕ προκειμένου να αποφύγουν τα “πρόστιμα” υπέβαλαν τις προάλλες προς την ΡΑΑΕΥ, τις δικές τους αντιπροτάσεις με επίκεντρο την επαναφορά των αρνητικών τιμών στην Αγορά Εξισορρόπησης.
Η προαναγγελθείσα αυστηροποίηση των κυρώσεων και η διαβούλευση που δεν ολοκληρώθηκε
Η δημόσια διαβούλευση επί της εισήγησης του ΑΔΜΗΕ για την Τροποποίηση της Μεθοδολογίας Υπολογισμού Φορτίου Αναφοράς για τις Μονάδες ΑΠΕ, ξεκίνησε στα μέσα του περασμένου χρόνου, σε μία περίοδο όπου είχε γίνει πλέον φανερό ότι οι περικοπές αποτελούν πλέον μέρος της κανονικότητας του ηλεκτρικού συστήματος. Εξίσου φανερό είχε γίνει και ένα ακόμα φαινόμενο που απασχόλησε έντονα το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), τους Διαχειριστές του ηλεκτρικού συστήματος και του δικτύου διανομής ρεύματος ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ, την ΡΑΑΕΥ και το Χρηματιστήριο Ενέργειας, πολύ πριν ξεκινήσει η διαβούλευση: Ότι δηλαδή, επί πολλές μέρες και ενώ είχε πωληθεί μόνο ένα μικρό μέρος της παραγωγής των μονάδων που εκπροσωπούν οι ΦοΣΕ στην προημερήσια αγορά, αυτοί συνέχιζαν να εγχέουν το σύνολο της παραγωγής τους στη real time αγορά, δημιουργώντας συνθήκες αυξημένων περικοπών «πράσινης» ενέργειας παραγόμενης κυρίως τις μεσημεριανές ώρες από φωτοβολταϊκά. Το φαινόμενο αυτό, σε περιόδους χαμηλής ενεργειακής ζήτησης, οδήγησε συχνά σε δυσλειτουργία το ηλεκτρικό σύστημα και ορισμένες φορές στα όρια του black out.
Τότε, ο ΑΔΜΗΕ εισηγήθηκε αρχικά δια στόματος του προέδρου του κ. Μάνου Μανουσάκη να μπαίνουν στην αγορά, μόνον όσα έργα ΑΠΕ εντάσσει το Χρηματιστήριο Ενέργειας στην προημερήσια αγορά. Επιπλέον τέθηκε και το θέμα της αλλαγής στις μετρήσεις που κάνουν οι ΦοΣΕ (το οποίο απετέλεσε στη συνέχεια και το αντικείμενο της δημόσιας διαβούλευσης), σε συνδυασμό με μεγαλύτερο έλεγχο της παραγωγής των ΑΠΕ αλλά και με ποινές για όσους δεν τηρούν τα όρια των περικοπών.
Έτσι, το αρχικό τρίπτυχο που τέθηκε απο ΥΠΕΜ – Διαχειριστές ως στόχος για την δημόσια διαβούλευση ήταν: Έλεγχος της παραγωγής των ΦοΣΕ, αυστηροποίηση των κυρώσεων για τους ΦοΣΕ που παραβιάζουν τον προγραμματισμό της αγοράς Επόμενης Ημέρας και έλεγχος της παραγωγής του δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ για την ευστάθεια του συστήματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΝ, μέχρι τον Αύγουστο του 2024, από τα 7,5 χιλιάδες μεγαβάτ που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ ελέγχονταν απο τους ΦοΣΕ μόλις τα 2 χιλιάδες μεγαβάτ.
Σημειώνεται επιπλέον, ότι ο έλεγχος της παραγωγής δεν είναι απαραίτητος μόνο για την ευστάθεια του συστήματος, αλλά και ενόψει της ρύθμισης που ετοιμάζει το ΥΠΕΝ (αρχές Φεβρουαρίου) για την αλλαγή των ωρών φθηνότερου τιμολογίου με στόχο την αύξηση της ζήτησης κατά τις μεσημεριανές ώρες, ώστε να μην χάνεται η παραγωγή των φωτοβολταϊκών (κυρίως δηλαδή τις ώρες 11.00 με 17.00).
Όμως, η δημόσια διαβούλευση, παρόλο που ξεκίνησε προ πενταμήνου, δεν ολοκληρώθηκε προφανώς ακόμα (ή τουλάχιστον επίσημα). Ο ΑΔΜΗΕ πάντως με κεντρικό επιχείρημα ότι οι Φορείς Συλλογικής Εκπροσώπησης (ΦΟΣΕ) των ΑΠΕ παραβιάζουν σκόπιμα το πρόγραμμα Αγοράς με στόχο την αποκόμιση κέρδους, πρότεινε ήδη την αύξηση των προστίμων – χρεώσεων για την Μη Συμμόρφωση στην Αγορά Εξισορρόπησης.
Η πρωτοχρονιάτικη απάντηση των ΦοΣΕ
Από τη δική τους πλευρά, οι επτά μεγαλύτεροι ΦοΣΕ έσπευσαν να στείλουν “πρωτοχρονιάτικη” επιστολή στην ΡΑΑΕΥ, απαντώντας στις αιτιάσεις του ΑΔΜΗΕ με δική τους κοινή αντιπρόταση και ρωτώντας επιπλέον αν έχει κατατεθεί τελική εισήγηση του ΑΔΜΗΕ στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης και πότε αυτή θα ολοκληρωθεί.
Ειδικότερα: Οι επτά ΦοΣΕ (Metlen Energy & Metals, Elpedison, More Energy, Renoptipower, Optimus Energy, Forena Energy, Eunice Power και Wooties), συντάσσονται υπέρ της επαναφοράς των αρνητικών τιμών στην Αγορά Εξισορρόπησης, ως μέτρο για τον περιορισμό της πλεονάζουσας προσφοράς από ΑΠΕ. Για να προσθέσουν, ότι οι προτεινόμενες από τον ΑΔΜΗΕ Χρεώσεις μη Συμμόρφωσης (ΧΜΣ), καθώς και ο προτεινόμενος υπολογισμός του Φορτίου Αναφοράς (ΦΑ) Σταθμών ΑΠΕ, προκαλούν προβλήματα που επηρεάζουν οριζόντια όλους τους Συμμετέχοντες και κατ’ επέκταση την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ειδικά για τον υπολογισμό του Φορτίου Αναφοράς σε συνθήκες έκδοσης Εντολών Περιορισμού Εγχύσεως ΑΠΕ, οι ΦοΣΕ θεωρούν ότι η μέθοδος που προτείνεται για τους Φωτοβολταϊκούς Σταθμούς είναι στην σωστή κατεύθυνση, αλλά για για τους υπόλοιπους σταθμούς Μη Ελεγχόμενης Παραγωγής θα οδηγήσει σε μη αξιόπιστα αποτελέσματα.
Για τους Αιολικούς Σταθμούς Μη Ελεγχόμενης Παραγωγής, προτείνουν ο υπολογισμός να γίνεται με βάση την θεωρητική παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από το σύστημα SCADA των ανεμογεννητριών και να επιβεβαιώνεται με την πραγματική παραγωγή και τις εγγυημένες καμπύλες ισχύος των κατασκευαστών.
Επίσης, αντικρούουν το επιχείρημα του ΑΔΜΗΕ για σκόπιμη παραβίαση του Προγράμματος Αγοράς, με στόχο την αποκόμιση κέρδους, καθώς η κρατική ενίσχυση δεν αποτελεί έσοδο των ΦοΣΕ και δεν συσχετίζεται με τις χρεώσεις Μη Συμμόρφωσης με τις Τιμές Αναφοράς των έργων ΑΠΕ.
Το σενάριο για τις αρνητικές τιμές
Πάντως, με την επιστολή τους οι ΦοΣΕ βάζουν επί τάπητος το σενάριο περί επαναφοράς αρνητικών τιμών στην Αγορά Εξισορρόπησης. Πρόκειται για μία από τις παρεμβάσεις στις αγορές ηλεκτρισμού, που έχει προταθεί και από την αρμόδια για το θέμα των περικοπών Επιτροπή που έχει συσταθεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η Επιτροπή εργάζεται εδώ και μήνες στην κατεύθυνση αποκατάστασης των ασυμμετριών που συνοδεύουν την υλοποίηση των περικοπών και των επιπτώσεων που προκύπτουν στα έσοδα των έργων από τη λειτουργική ενίσχυση.
Όπως προναφέρθηκε, οι σταθμοί ΑΠΕ και οι ΦοΣΕ που τους εκπροσωπούν δεν έχουν τα τεχνικά συστήματα για τον έλεγχο των έργων ούτε και επαρκή κίνητρα ώστε να συμμορφωθούν. Επιπλέον, οι περικοπές που επιβάλλονται από τους διαχειριστές δεν κατανέμονται συμμετρικά σε όλα τα έργα, λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων διαχείρισης της παραγωγής ΑΠΕ στο επίπεδο του ΔΕΔΔΗΕ.
Σύμφωνα λοιπόν με την εκτίμηση μελών της Επιτροπής του ΥΠΕΝ, μέτρα όπως η επαναφορά των αρνητικών τιμών, θα συμβάλλουν στην τήρηση των προγραμμάτων αγοράς από τους ίδιους τους συμμετέχοντες και θα δώσουν κίνητρα για τη διαμόρφωση κατανεμόμενων χαρτοφυλακίων ΑΠΕ, με στόχο την υλοποίηση των περικοπών με συντεταγμένο τρόπο μέσω της παροχής καθοδικών εφεδρειών.
Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα, στη χονδρεμπορική αγορά, οι προσφορές που υποβάλλουν οι ΦοΣΕ είναι κοντά στο μηδέν ώστε να μην αναστέλλονται οι πληρωμές των έργων ΑΠΕ που εκπροσωπούν με συμβάσεις Λειτουργικής Ενίσχυσης Σταθερής Τιμής καθώς, εάν η ΤΕΑ μηδενίσει ή γίνει αρνητική για διάστημα τουλάχιστον 2 ωρών, τότε χάνουν την ταρίφα.
Και μια υπενθύμιση για τους ΦοΣΕ: Αποτελούν εξειδικευμένες καινοτόμες εταιρείες που χρησιμοποιούν σύγχρονα εργαλεία και καλούνται να βελτιστοποιήσουν την εμπορική διαχείριση των μονάδων πράσινης ενέργειας ελαχιστοποιώντας το κόστος εξισορρόπησης με την ακριβή πρόβλεψη της παραγωγής τους. Τα τελευταία χρόνια, οι ΦοΣΕ ή αλλιώς οι πράσινοι aggregators έχουν αυξανόμενο ρόλο στη διαχείριση πολλών έργων ΑΠΕ, ώστε να αυξάνεται το όφελος για τον παραγωγό. Πλην όμως, η ανάπτυξή τους συνέπεσε, τόσο με την ενεργειακή κρίση, όσο και με τις περικοπές ενέργειας κυρίως λόγω μειωμένης ζήτησης, οπότε ο ρόλος τους καθίσταται ολοένα και πιο υπεύθυνος.
