H σύγχρονη Βιώσιμη Βιοενέργεια συμβάλει καταλυτικά στη δέσμευση CO 2 με τις τεχνολογίες BECCS (BioEnergy Carbon Capture & Storage) και BCR (BioChar Carbon Removal)
Αποκαλυπτικά στοιχεία για το πώς συμβάλλει η βιομάζα στην δέσμευση CO2 μέσω των τεχνολογιών Βιοενέργειας – BECCs και Βιοάνθρακα – BCR, παρουσίασε ο κ. Νίκος Δαμάτης, Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Εταιρείας Ανάπτυξης Βιομάζας (ΕΛΕΑΒΙΟΜ / HellaBiom) στο 2ο Φόρουμ «Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων, Βιομάζα, Βιομεθάνιο» της Α Energy, το οποίο πραγματοποιήθηκε τις προάλλες με τη συνεργασία του ΥΠΕΝ και την ενεργό συμμετοχή της ΕΛΕΑΒΙΟΜ στους συνεργαζόμενους με την εκδήλωση φορείς.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ο κ. Δαμάτης τόνισε τη σημασία της αξιοποίησης της βιομάζας ως ενός πολύ σημαντικού στοιχείου για την μακροπρόθεσμη δέσμευση του CO2, ιδιαίτερα σε εφαρμογές τεχνολογιών Βιονέργειας – BECCs (BioEnergy Carbon Capture & Storage) και Βιοάνθρακα – BCR (BioChar Carbon Removal), οι οποίες παρουσιάζουν πολύ υψηλό δυναμικό δέσμευσης CO2 και συμβάλλουν αποφασιστικά στη δημιουργία «αρνητικών» εκπομπών.
Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, η δέσμευση CO2 μέσω εφαρμογής τεχνολογιών BECCS δύναται να ανέλθει σε περ. 190 Μt CO2/έτος μέχρι το 2030, για την επίτευξη του στόχου μηδενικών εκπομπών έως το 2050, ενώ αντίστοιχα, ο βιοάνθρακας (biochar) μπορεί να συμβάλει στην απομάκρυνση 500-2.000 Μt CO2/έτος.
Η Πολυεπίπεδη Συνεισφορά της Βιομάζας «Πολύ παραπάνω από ενέργεια»
Aναφερόμενος ειδικότερα στα πλεονεκτήματα της Αειφόρου Αξιοποίησης Βιομάζας ο κ. Δαμάτης τα συνόψισε ως εξής:
- Αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
- Ενεργοποίηση και στήριξη του αγροτικού κόσμου και τόνωση της περιφερειακής και εθνικής οικονομίας.
- Δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας σε όλη την αλυσίδα αξίας, συμπεριλαμβανομένου του πρωτογενούς τομέα και της βιομηχανίας.
- Προστασία περιβάλλοντος και συμβολή στη βιώσιμη δασική διαχείριση.
- Μετριασμός επιπτώσεων κλιματικής αλλαγής και περιορισμός των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου λόγω αποφυγής της ανεξέλεγκτης καύσης και σήψης βιομάζας σε δάση και αγροτικές περιοχές.
- Συμβολή στην κυκλική βιοοικονομία, την κλιματικά ουδέτερη γεωργία – κτηνοτροφία και τον εμπλουτισμό και εξυγίανση των εδαφών μέσω χρήσης βιοενέργειας και συμπαραγόμενων βιοπροϊόντων.
Το τρίπτυχο για τη βιώσιμη αξιοποίηση βιομάζας
Η Βιοενέργεια αποτελεί ανανεώσιμη και αδιάλειπτη ενέργεια που υποκαθιστά την συμβατική από ορυκτά καύσιμα σε όλους τους επιμέρους ενεργειακούς τομείς (ηλεκτροπαραγωγή, θέρμανση, μεταφορές).
Ομοίως, βιο-βασισμένα προϊόντα χρησιμοποιούν ανανεώσιμο άνθρακα για να υποκαταστήσουν τον ορυκτό άνθρακα σε μια σειρά από βιομηχανίες (χημικές, φαρμακευτικές συσκευασίες, πλαστικά, κ.λπ.)
Η ανακύκλωση οργανικών υλών από την γεωργία, την κτηνοτροφία, την δασοκομία, μεταποίηση τροφίμων, την επεξεργασία ξύλου προστατεύει τους φυσικούς πόρους και μειώνει τις επιπτώσεις στο περιβάλλον
Τα προϊόντα βιώσιμης αξιοποίησης βιομάζας δεσμεύουν μόνιμα CO2 και μετριάζουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συνεισφέροντας σε πιο ανθεκτικά οικοσυστήματα και βιοποικιλότητα.
Το ενεργειακό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος της Βιοενέργειας
H Σύγχρονη Βιώσιμη Βιοενέργεια αποτελεί σημαντικό μέρος της λύσης στη μείωση των εκπομπών καθώς μπορεί να συμβάλει στη δέσμευση CO 2 (τεχνολογίες BECCS και BCR).
Για την προώθηση βιώσιμων λύσεων και καινοτόμων τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια πρόταση για το πρώτο εθελοντικό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ για μια αξιόπιστη πιστοποίηση αφαίρεσης άνθρακα.
Τεχνολογίες Δέσμευσης CO2 στο πλαίσιο του CRCF
Αναφορικά με την Δέσμευση και Αποθήκευση CO 2 μέσω Βιοενέργειας (BECCS), ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας – IEA, εκτιμά ότι περίπου 190 Mt CO 2 ανά έτος θα πρέπει να δεσμευτούν μέσω BECCS μέχρι το 2030 για την επίτευξη του στόχου μηδενικών εκπομπών έως το 2050.
Δέσμευση CO 2 μέσω Biochar Carbon Removal (BCR)
Αντίστοιχα, εκτιμάται ότι o βιοάνθρακας (biochar) μπορεί να συμβάλει στην απομάκρυνση μεταξύ 0,5 και 2 γιγατόνων CO2 ετησίως παγκοσμίως (Fuss et al., 2018). Το Biochar προέρχεται από την θερμοχημική μετατροπή οργανικής ύλης με απουσία (ή παρουσία ελάχιστου) οξυγόνου. Ανάλογα με την συγκεκριμένη τεχνολογία που χρησιμοποιείται, η θερμοχημική διεργασία συμπαράγει επίσης θερμότητα, ηλεκτρική ενέργεια, βιοέλαιο (έλαιο πυρόλυσης). Θεωρείται ως μία οικονομική επιλογή για τη μείωση και εκτροπή οργανικών υλικών από τους χώρους ταφής.
Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλο το CO2 που έχει αφαιρεθεί από την ατμόσφαιρα μέχρι σήμερα έχει απομονωθεί χρησιμοποιώντας BCR. Από τα μέσα του 2023, η αφαίρεση άνθρακα από biochar αντιπροσωπεύει το 92% όλων των διαρκών παραδόσεων Carbon Dioxide Removal (CDR).
Τι είναι το Biochar: Παράγοντας διατήρησης βιοποικιλότητας
Τι είναι όμως το Biochar; Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Δαμάτης, «το Biochar δεν είναι λίπασμα, αλλά φορέας θρεπτικών συστατικών και βιότοπος μικροοργανισμών. Για να ενεργοποιηθεί βιολογικά, το biochar πρέπει να αναμιχθεί με άλλα συστατικά, απελευθερώνοντας συνεπώς εδαφοβελτιωτικές ιδιότητες και συνεισφέροντας στη διατήρηση και την ανάπτυξη της βιοποικιλότητας.
Χαρακτηριστικά Biochar: Ένας ‘ύφαλος του εδάφους’
Όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι υποστηρίζουν τα ωκεάνια οικοσυστήματα για τη διατήρηση της ενάλιας ζωής, έτσι και το biochar υποστηρίζει το ενδιαίτημα των μικροβίων του εδάφους. Επίσης ενεργεί παρακρατώντας νερό και θρεπτικά συστατικά στη ριζόσφαιρα, δηλ. την περιοχή εδάφους γύρω από τις ρίζες ενός φυτού όπου λαμβάνει χώρα η μικροβιακή δράση και καθιστώντας αυτά διαθέσιμα για το φυτό όταν τα χρειάζεται.
Χαρακτηριστικά Biochar: AC & CEC
Το Biochar διαθέτει μεγάλο πορώδες με τεράστια επιφάνεια 300 m 2 ανά gram, οπότε ενσωματώνει μέχρι και 5 φορές το βάρος του σε νερό και διαλυμένα θρεπτικά συστατικά. Αυτή η ιδιότητα καλείται ικανότητα προσρόφησης – adsorption capacity (AC).
Παράλληλα, μία ακόμη σημαντική ιδιότητα που λειτουργεί ως μέτρο της ικανότητάς του να δεσμεύει θετικά φορτισμένα ιόντα (κατιόντα) και να τα αποδίδει αργότερα στα φυτά είναι η υψηλή ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων – cation exchange capacity (CEC). Σε υψηλά επίπεδα CEC αποτρέπεται η έκπλυση ορυκτών θρεπτικών συστατικών (leaching), ενώ επιπλέον επιτυγχάνεται η δέσμευση τοξικών μορίων, συμβάλλοντας στην εξυγίανση των εδαφών.
Οφέλη από τη χρήση biochar στην αγροτική παραγωγή = Σύζευξη κλάδων
Το Biochar παίζει σημαντικό ρόλο σε 7 γεωργικά-κτηνοτροφικά συστήματα: στάβλος, κοπριά, μονάδα βιοαερίου, κομπόστ, χωράφι, δασοκομία και έδαφος, το biochar μπορεί να βελτιώσει διεργασίες, να περιορίσει εκλύσεις αερίων θερμοκηπίου και να δημιουργήσει καταβόθρες άνθρακα (carbon sinks).
Πρόταση ΕΛΕΑΒΙΟΜ: ΠΡΑΣΙΝΑ ΣΗΜΕΙΑ ΒΙΟΜΑΖΑΣ…και όχι μόνον
O Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ανάπτυξης Βιομάζας ανέφερε στη συνέχεια τις κύριες προτάσεις της ΕΛΕΑΒΙΟΜ που είναι:
- Στελέχωση δασαρχείων και εκπόνηση δασικών μελετών διαχείρισης
- Κίνητρα για επενδύσεις σε εξοπλισμό διαχείρισης, μεταφοράς & πρωτογενούς επεξεργασίας βιομάζας (δημιουργία πλήρους εφοδιαστικής αλυσίδας)
- Δημιουργία «Πράσινων σημείων βιομάζας» δηλαδή κατάλληλων θέσεων στις οποίες συγκεντρώνονται, μέσω κινητοποίησης από εκπαιδευμένο προσωπικό ικανού εξοπλισμού περισυλλογής, ποσότητες υπολειμματικής βιομάζας σε μία ολοκληρωμένη εφοδιαστική αλυσίδα.
Τα «Πράσινα Σημεία Βιομάζας» που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν σε περιφερειακό επίπεδο, ως «Περιφερειακά Πράσινα Σημεία Βιομάζας» όταν αφορούν σε μία Περιφέρεια της χώρας, αλλά και σε τοπικό-υπερτοπικό, ως «Διαδημοτικά Πράσινα Σημεία Βιομάζας» όταν αφορούν σε υπολειμματική βιομάζα που συγκεντρώνεται από όμορους Δήμους, οι οποίοι διαθέτουν αξιόλογο δυναμικό, αλλά και ως «Ιδιωτικά Πράσινα Σημεία Βιομάζας» με πρωτοβουλία, επένδυση και λειτουργία από τον ιδιωτικό τομέα.
- Ενίσχυση πολιτικής στήριξης της τελικής χρήσης (Η/Π, συμπαραγωγή, βιομηχανική θερμότητα) αλλά και δέσμευση CO2 μέσω τεχνολογιών BECCS και BCR.
Μοντέλο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης μέσω των «Πράσινων Σημείων Βιομάζας»
Προκλήσεις – Προτάσεις για τη Βιώσιμη Δασική Διαχείριση
Συνοπτικά οι επίκαιρες προτάσεις για τη Βιώσιμη Δασική Διαχείριση στο πλαίσιο του 2ο Φόρουμ «Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων, Βιομάζα, Βιομεθάνιο» έχουν ως εξής:
• Ολοκλήρωση διαχειριστικών μελετών για το σύνολο των δασών της ελληνικής επικράτειας.
• Πλήρης στελέχωση δασικών υπηρεσιών με νέους δασολόγους και δασοπόνους.
• Ενίσχυση και κατάρτιση δασεργατικού δυναμικού.
• Υποστήριξη υλοτομικού, πυροπροστατευτικού και αντιδιαβρωτικού έργου από πιστοποιημένες εταιρείες του κλάδου διαχείρισης και επεξεργασίας ξύλου.
• Εμπλοκή ανεξάρτητων φορέων στην πιστοποίηση αειφορίας της δασικής βιομάζας που θα απομακρύνεται βάσει διαχειριστικών μελετών.
• Κινητροδότηση επενδύσεων σε εξοπλισμό και μηχανήματα υλοτομίας και συγκομιδής δασικών προϊόντων.
• Επιδότηση τεχνολογικής αναβάθμισης και αντικατάστασης συστημάτων παραδοσιακής θέρμανσης (τζάκια – ανοικτές εστίες) από συστήματα μοντέρνας βιοενέργειας με χρήση τυποποιημένων στερεών βιοκαυσίμων (πελλετών – μπρικετών).
• Διαρκής καταγραφή διαθέσιμου δυναμικού αειφόρου δασικής βιομάζας ανά δασικό οικοσύστημα προς εξυπηρέτηση της ζήτησης για εφαρμογές βιοενέργειας και βιοπροϊόντων.
• Σύζευξη και πιστοποίηση των ποσοτήτων παραδιδόμενης δασικής βιομάζας προς τελική χρήση με πιστοποίηση των ποσοτήτων που παράγονται στα δάση.
• Ενίσχυση πολιτικών στήριξης της τελικής χρήσης για την απορρόφηση της απολήψιμης βιομάζας σε οικιακή και επαγγελματική θέρμανση, ηλεκτροπαραγωγή, τηλεθέρμανση, βιομηχανική θερμότητα, δέσμευση – αποθήκευση – χρήση CO2 (BECCS, Biochar Carbon Removal).
Ποια είναι η ΕΛΕΑΒΙΟΜ
Η Ελληνική Εταιρεία Ανάπτυξης Βιομάζας (HellaBiom) είναι σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα – σύνδεσμος ΑΠΕ με πολυετή παρουσία στο χώρο, ήδη από την δεκαετία του 1990.
Τομείς ενδιαφέροντος:
- Ηλεκτροπαραγωγή με βιομάζα
- Συμπαραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας (ΣΗΘ) με βιομάζα
- Τηλεθέρμανση
- Τυποποιημένα στερεά βιοκαύσιμα (πελλέτες – μπρικέτες)
- Τεχνολογίες αξιοποίησης βιομάζας (καύση, αεριοποίηση, πυρόλυση)
- Τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (Bioenergy Carbon Capture & Storage – BECCS, Biochar Carbon Removal – BCR)
- Κυκλική βιοοικονομία και βιοβασισμένα προϊόντα
- Αλυσίδες αξίας βιομάζας (αγροτική, δασική, αγροβιομηχανική)
Δείτε ολόκληρη την παρουσίαση του κ. Δαμάτη, εδώ:
