Μετεκλογικά, αναμένεται μεγάλη πίεση προς τους Δήμους να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου – Δεν έχει υποβληθεί ούτε ένα ΔηΣΜΕ

Toν οδικό χάρτη μέσω του οποίου θα πρέπει να μειωθεί το ανθρακικό αποτύπωμα στις ελληνικές πόλεις κατά 10% σε πρώτη φάση μέχρι το 2025, εξηγεί στο άρθρο που ακολουθεί, ο πρόεδρος της Ένωσης Γενικών Γραμματέων Δήμων Ελλάδας –«ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ», Μιχάλης Χρηστάκης*.

Ο κ. Χρηστάκης, αναφέρεται επίσης στη σημασία των Δημοτικών Σχεδίων Μείωσης Εκπομπών – ΔηΣΜΕ, μέσω των οποίων θα πρέπει να υπολογίζονται και να μειώνονται οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και παρόλο που δεν έχει υποβληθεί μέχρι σήμερα ούτε ένα, εκτιμά ότι μετεκλογικά θα υπάρξει μεγάλη πίεση προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τα στοιχεία του σχετικού άρθρου, προέρχονται από την παρουσίαση του κ. Χρηστάκη στην ημερίδα για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δήμοι και οι περιφέρειες σε θέματα ασφάλειας, ποιότητας και εξοικονόμησης ενέργειας που διοργάνωσε πρόσφατα η TÜV HELLAS (TÜV NORD).

Μείωση εκπομπών κατά 30%, ο υποχρεωτικός στόχος έως το 2030 για όλες τις δραστηριότητες

Ειδικότερα: Στο πλαίσιο του Κλιματικού Νόμου 4936/2022 , οι Δήμοι έχουν αφενός άμεση υποχρέωση κατάρτισης και επαλήθευσης ετήσιων ισολογισμών άνθρακα, η οποία επεκτείνεται σε όλες τις δραστηριότητες που ταξινομούνται περιβαλλοντικά ως Α1 & Α2 και επομένως, αδειοδοτούνται με Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από το Υπουργείο και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις.

Επιπλέον, όλες αυτές οι δραστηριότητες έχουν υποχρεωτικό στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 30% έως το 2030 (με έτος βάσης το 2019).

Ενδεικτικά αναφέρονται, οι: περιβαλλοντικές υποδομές, τουριστικές εγκαταστάσεις, έργα αστικής ανάπτυξης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής, κτηνο/πτηνοτροφικές μονάδες, υδατοκαλλιέργειες, βιομηχανικές δραστηριότητες και συναφείς εγκαταστάσεις.

Οι Δήμοι στην περίπτωση που διαχειρίζονται εγκαταστάσεις με ΑΕΠΟ, θα πρέπει να ετοιμάζουν χωριστές πέρα από τα Δημοτικά Σχέδια Μείωσης Εκπομπών, εκθέσεις εκπομπών και για αυτές τις εγκαταστάσεις (Άρθρο 19, Μείωση Εκπομπών από Εγκαταστάσεις).

Ορίζοντας υπεύθυνο κλιματικής στρατηγικής στο πλαίσιο του ΔηΣΜΕ

Τι πρέπει να κάνει όμως ένας Δήμος στο πλαίσιο του Δημοτικού Σχεδίου Μείωσης Εκπομπών (ΔηΣΜΕ), με βάση το Άρθρο 16 του Κλιματικού Νόμου;

• Πρώτα από όλα, ορίζει υπεύθυνο κλιματικής στρατηγικής.
• Προσδιορίζει στη συνέχεια, τα όρια του Οργανισμού εντός του οποίου θα υπολογιστεί το ανθρακικό αποτύπωμα (Δήμος, ΔΕΥΑ, εποπτευόμενα νομικά πρόσωπα, υποδομές διαχείρισης σκουπιδιών, κλπ.).
• Αναπτύσσει ένα σύστημα σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14064.
• Καταγράφει όλα τα κτίρια, τις δραστηριότητες, τα οχήματα και τα μηχανήματα έργου που ενδέχεται να έχουν άμεσες ή έμμεσες εκπομπές (άμεσες εκπομπές: ανάλωση καυσίμου, έμμεσες εκπομπές σε σχέση με την ηλεκτρική ενέργεια).
• Αναζητεί τους υπεύθυνους που έχουν τα στοιχεία που χρειάζονται (κατανάλωση καυσίμων, λογαριασμοί ηλεκτρικού, λειτουργία βιολογικού, λειτουργία ΧΥΤΥ κ.α.).
• Καθορίζει τον τρόπο συλλογής, επεξεργασίας και αποθήκευσης (θα χρειαστούν στην επαλήθευση).
• Υπολογίζει τις εκπομπές του 2019 ως έτους βάσης και ενδεχομένως και των επόμενων ετών (2021+).

Οι υποχρεωτικοί στόχοι μείωσης 10% για το 2025 με έτος βάσης το 2019

Σε δεύτερο στάδιο:

• Ο Δήμος υπολογίζει τους υποχρεωτικούς στόχους του που είναι για το 2025, μείωση 10% και για το 2030, μείωση 30%.
• Εντοπίζει τα πεδία που είναι ευκολότερο, φθηνότερο και ενδεχομένως κερδοφόρο, να μειώσει τις εκπομπές του Δήμου συνολικά και των φορέων του.
• Εκπονεί το Δημοτικό Σχέδιο Μείωσης Εκπομπών (ΔηΣΜΕ).
• Επιλέγει το Φορέα Επαλήθευσης που θα ελέγξει το ΔηΣΜΕ.
• Αποστέλλει το ΔηΣΜΕ για γνωμοδότηση στη Δ/νση Περιβάλλοντος & Χωροταξίας της οικείας Περιφέρειας.
• Εγκρίνει το ΔηΣΜΕ από την οικεία Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.
• Υποβάλλει το ΔηΣΜΕ στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας έως την 31/3/2023, όπως προβλέπει ο Νόμος.

Θα ελέγχονται τα πάντα ως προς τις εκπομπές τους

Μια ετήσια έκθεση προόδου θα πρέπει να αποστέλλεται έως την 31η Μαρτίου κάθε έτους. Αυτή η Έκθεση οφείλει να περιλαμβάνει τις εκπομπές του Δήμου κατά το προηγούμενο έτος. Η Έκθεση πρέπει να είναι επαληθευμένη από Φορέα Επαλήθευσης.

Όλες οι αποφάσεις του Δήμου εφεξής που σχετίζονται με εκπομπές (π.χ. ανακαινίσεις κτιρίων, νέα κτίρια, νέα οχήματα και μηχανήματα έργου, αντλιοστάσια νερού και ακαθάρτων, τροποποιήσεις στο βιολογικό, κλπ.), θα πρέπει να ελέγχονται ως προς τις εκπομπές τους. Σημειώνεται, ότι η μέτρηση των εκπομπών και το ανθρακικό αποτύπωμα, αφορούν μόνο τη συνεισφορά του Δήμου στο μετριασμό των κλιματικών αλλαγών.

Δεν έχει υποβληθεί ούτε ένα ΔηΣΜΕ – θα είναι προϋπόθεση χρηματοδότησης

Η πρόοδος εφαρμογής του ΔηΣΜΕ παρακολουθείται ετησίως με τεχνική έκθεση προόδου, την οποία συντάσσει έως την 31η Μαρτίου του επόμενου έτους, ο ενεργειακός υπεύθυνος.

Η τεχνική έκθεση προόδου μπορεί να ανατίθεται σε εξωτερικό σύμβουλο. Ο υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος γίνεται σύμφωνα με διεθνή πρότυπα (ISO 14064, IPCC 2006, GHG protocol) και υποχρεωτικά επαληθεύεται από Φορέα Επαλήθευσης.

Αν και σύμφωνα με τον Κλιματικό Νόμο, τα ΔηΣΜΕ έπρεπε να εκπονηθούν έως την 31η Μαρτίου 2023, μέχρι σήμερα δεν έχει υποβληθεί ούτε ένα! Ο κ. Χρηστάκης, επισημαίνει πάντως ότι τόσο το ΔηΣΜΕ, όσο και οι επικαιροποιήσεις του, από 1η Ιανουαρίου 2024 θα αποτελούν προϋπόθεση για την αξιολόγηση προτάσεων των Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού για την υλοποίηση προγραμμάτων μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής.

Πρόκειται για μια σημαντική πρόκληση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, γι΄ αυτό και εκτιμά ότι πολύ σύντομα, οι Δήμοι θα πιεστούν σημαντικά προς αυτήν την κατεύθυνση και όπως πάντα παρά τις όποιες πρακτικές δυσκολίες θα ανταποκριθούν.

* Ο Δρ. Μιχάλης Χρηστάκης είναι Πολιτικός Επιστήμων – Διεθνολόγος, Γενικός Γραμματέας Δήμου Νέας Σμύρνης και Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης»