Στο πλαίσιο των εργασιών του 4oυ ΣΔΙΤFORUM και ειδικότερα στην ειδική ενότητα σχετικά με τα Περιβαλλοντικά Έργα, επισημάνθηκε ιδιαίτερα η ανάγκη να δοθούν λύσεις για το θέμα της ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων επεξεργασίας και για τα ζητήματα προτυποποίησης και διαχείρισης του δευτερογενούς καυσίμου.
Ακολουθούν τα επίκαιρα συμπεράσματα της ενότητας.
Τα συνολικά συμπεράσματα μπορείτε να τα διαβάσετε εδώ, στο sditforum.gr.
Σχετικά με την αξιοποίηση της μεθόδου ΣΔΙΤ στα περιβαλλοντικά έργα
Επισημάνθηκε από όλες τις πλευρές ότι οι ΣΔΙΤ είναι μονόδρομος για τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων, καθώς χαρακτηρίζονται από ταχύτητα και από καλύτερη αποτελεσματικότητα, σε σχέση με την κλασσική προσέγγιση του δημόσιου έργου.
Τονίστηκε επίσης, ότι όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη, τα συγκεκριμένα έργα είναι τα μόνα που ολοκληρώνονται σε σύντομο χρονικό ορίζοντα, ενώ απαιτούν συχνά ιδιαίτερη τεχνογνωσία και ευελιξία, συστατικά που δεν βρίσκονται πάντα στις πρώτες βαθμίδες αξιολόγησης στο Ελληνικό δημόσιο.
Σε ότι αφορά την προοπτική χρηματοδότησής τους από την ΕΕ, επιβεβαιώθηκε από πλευράς του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Συντονισμού – Διαχείρισης Αποβλήτων Μανώλη Γραφάκου, ότι η ΕΕ θα χρηματοδοτήσει το μεγαλύτερο τμήμα των μονάδων αυτών, εφόσον εξυπηρετούν την Κυκλική Οικονομία.
Εκτιμήθηκε τέλος, ότι σε δύο-τρία χρόνια από σήμερα, θα λειτουργούν σίγουρα οι νέες μονάδες της Κεντρικής Μακεδονίας, της Ρόδου, Σαντορίνης, Καλύμνου και Κω και της Αττικής λίγο αργότερα.
Σχετικά με τους διαγωνισμούς ΣΔΙΤ της Αττικής
Σχετικά με τα δύο ήδη δημοπρατηθέντα έργα ΣΔΙΤ της Αττικής (Κεντρικού Τομέα και Πειραιά) επισημάνθηκε, ότι προχωρούν στις επόμενες φάσεις.
Όπως τονίστηκε από τον Περιφερειάρχη Αττικής Γιώργο Πατούλη, τα έργα εντάχθηκαν στον ολοκληρωμένο σχεδιασμό της διοίκησης που έχει τρεις συγκεκριμένους άξονες: Την ανακύκλωση, τη δημιουργία αποκεντρωμένου δικτύου διαχείρισης βιοαποβλήτων για να ελαφρυνθεί άμεσα ο ΧΥΤΑ Φυλής και τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών επεξεργασίας, για να δρομολογηθεί ο τερματισμός της ταφής απορριμμάτων στο ΧΥΤΑ Φυλής.
Ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων και ΠΕΣΔΑ
Όπως επίσης επισημάνθηκε, είναι απαραίτητο, να δοθούν λύσεις από το ΥΠΕΝ για το θέμα της ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων επεξεργασίας και για τα ζητήματα προτυποποίησης και διαχείρισης του δευτερογενούς καυσίμου.
Κι αυτό, γιατί στο νέο κείμενο του ΠΕΣΔΑ, προβλέπονται χαμηλά ποσοστά ταφής, κάτω του 10% μέχρι το 2030, σε συνδυασμό με ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων ΑΣΑ και των δευτερογενών (απορριμματογενών) καυσίμων.
Σχετικά με τις εγγυημένες ποσότητες στους διαγωνισμούς και το ΣΔΙΤ Δυτικής Θεσσαλονίκης
Αναφορικά με το επίμαχο θέμα της εγγυημένης ποσότητας στους διαγωνισμούς για τις μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων με ΣΔΙΤ, έγιναν οι εξής επισημάνσεις:
Όπως τονίστηκε ιδιαίτερα από την πλευρά του προέδρου του ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας Μιχάλη Γεράνη, όταν λαμβάνονται αποφάσεις για τα επόμενα 30 χρόνια, τι προβλέπεται να γίνει τότε και πόση εγγυημένη ποσότητα θα υπάρχει τελικά για να παίρνει ο ανάδοχος, η όλη αντιμετώπιση χρήζει ιδιαίτερης προσοχής.
Επισημάνθηκε επίσης η ηθική και ουσιαστική υποχρέωση των αρχών ανάθεσης των έργων, να φροντίζουν να επιστρέφονται στον πολίτη τα ευρωπαϊκά χρήματα με τα οποία χρηματοδούνται οι συγκεκριμένες επενδύσεις, ακολουθώντας το καλό παράδειγμα της Γερμανίας.
Σε σχέση με νέα μονάδα ΣΔΙΤ που πρόκειται να υλοποιηθεί στη Δυτική Θεσσαλονίκη ευρισκόμενη σε φάση δημοπράτησης, εκτιμήθηκε, ότι θα υπάρξουν ανάλογα θετικά αποτελέσματα με εκείνα της μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων στις Σέρρες.
Ως πλέον ουσιαστική λύση επίλυσης ολόκληρου του προβλήματος διαχείρισης απορριμμάτων της Βορείου Ελλάδας, τονίστηκε η ανάγκη επενδύσεων παραγωγής δευτερογενούς καυσίμου στην Κεντρική Μακεδονία.
Δεδομένης και της απολιγνιτοποίησης, η συγκυρία για μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης με συμπαραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, χαρακτηρίστηκε ως ιδιαίτερα θετική λόγω της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.
Σχετικά με τα οφέλη των περιβαλλοντικών ΣΔΙΤ για τα νησιά
Σχετικά με τα νησιά, αναφέρθηκαν αναλυτικά τα πλεονεκτήματα και η καταλληλότητα των ΣΔΙΤ για το νησιωτικό χώρο, κυρίως γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των νησιωτικών Δήμων στερείται Τεχνικών Υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά δυσχερής, έως συχνά ανύπαρκτη, η συντήρηση των έργων.
Ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου και πρόεδρος ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος, επεσήμανε ότι:
Τα έργα ΣΔΙΤ, δημοπρατούνται χωρίς ανάγκη 100% ωρίμανσης και ωριμάζουν παράλληλα χρονικά με την δημοπράτηση τους (με όφελος 2-5 έτη). Ως εκ τούτου έχουν μεγάλο πλεονέκτημα, καθώς οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και μέχρι να ολοκληρωθούν έχει αλλάξει η νομοθεσία αποβλήτων και θέλουν επικαιροποίηση εκ νέου.
Αντιμετωπίζουν επιπλέον ειδικές νησιωτικές συνθήκες, δύσκολες, μη τυποποιημένες, ύστερα από διενέργεια ανταγωνιστικού διαλόγου με υποψηφίους αναδόχους, ώστε να δίνονται οι καλύτερες λύσεις.
Έχουν εξαφαλισμένη μέσω εγγύησης του Δημοσίου – την δημόσια χρηματόδοτηση ενός ποσοστού του κόστους κατασκευής ανάλογα του μεγέθους των νησιών και του κόστους θαλασσίων μεταφορών.
Προβλέπουν αυστηρή τήρηση συγκεκριμένων αποτελεσμάτων άριστης λειτουργίας, ως προϋπόθεση για να πληρωθούν οι ανάδοχοι, κατά την 25 ετή λειτουργία.
Έχουν τη δυνατότητα κατανομής περισσότερων ευθυνών στους αναδόχους ΣΔΙΤ, για θέματα ειδικά, όπως η αξιοποίηση των προϊόντων που παράγουν οι Μονάδες, τα οποία είναι ιδιαίτερα απαιτητικά και σύνθετα έργα για τις δυνατότητες των Δήμων/ΦΟΔΣΑ.
Μπορούν να τροποποιηθούν νομικά καταλλήλως κατά την 25 ετή περίοδο λειτουργίας, με ειδική συμβατική διαδικασία από τους αναδόχους, για να συμβαδίζουν με νέους στόχους Ευρωπαιϊκής Νομοθεσίας.
Μετά από λειτουργία τους στην Ελλάδα εδώ και 3-4 έτη (πχ ΣΔΙΤ Κοζάνης, ΣΔΙΤ Σερρών, ΣΔΙΤ Ηπείρου), μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα, ώστε η νέα γενιά των νησιωτικών ΣΔΙΤ, να έχουν ακόμα καλύτερες προδιαγραφές.
Σχετικά με τα πρώτα έργα ΣΔΙΤ σε νησιά
Στα πρώτα έργα διαχείρισης απορριμμάτων με ΣΔΙΤ, που πρόκειται να υλοποιηθούν στο Νότιο Αιγαίο, περιλαμβάνεται το έργο της Ρόδου, που είναι ανάμεσα στα έξι μεγαλύτερα της χώρας και το πρώτο ΣΔΙΤ στη νησιωτική Ελλάδα.
Δεύτερη μονάδα που θα δημοπρατηθεί, είναι, η μονάδα διαχείρισης αποβλήτων της Σαντορίνης, για την οποία όπως επισημάνθηκε από τον Δήμαρχο Θήρας, Αντώνη Σιγάλα, επιλύει ένα πρόβλημα που αμαύρωνε για πολλά χρόνια την εικόνα ενός από τους πλέον τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας.
Σχετικά με τη διαγωνιστική διαδικασία
Αναφορικά με τη διαγωνιστική διαδικασία στο πλαίσιο του θεσμού ΣΔΙΤ, επισημάνθηκε ότι είναι ένα ξεκάθαρο και ανοικτό πλαίσιο, όπου οι επενδυτές καλούνται να προτείνουν την πιο ενδεικνυόμενη τεχνολογία για να κριθούν τελικά από τους περιβαλλοντικούς και οικονομικούς στόχους που προσφέρουν. Ένα άλλο σημείο που βελτιώνει τη διαγωνιστική διαδικασία, αφορά τις βέλτιστες πρακτικές, όπως επεσήμανε ο Διευθυντής Έρευνας και Ανάπτυξης της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Χαράλαμπος Χαραλαμπίδης. Διαβάστε εδώ περισσότερα από την ομιλία του κ. Χαραλαμπίδη.
Επισημάνθηκε επίσης, από τον σύμβουλο περιβαλλοντικών έργων Ιωάννη Φραντζή, ότι εφεξής θα πρέπει και οι χρηματοδότες αλλά και οι ιδιώτες που συμμετέχουν σε έργα, να έχουν μεγαλύτερο λόγο με βάση την εμπειρία τους, για το πως αυτά θα πρέπει εξαρχής να σχεδιαστούν και πώς θα λειτουργήσουν στην πορεία. Περισσότερα εδώ.
Τέλος, τονίστηκε ο καθοριστικός ρόλος του τεχνικού συμβούλου σε ένα έργο ΣΔΙΤ και ειδικότερα προκειμένου να διασφαλίζεται μια ισορροπία «win win». Να κερδίζει δηλαδή ο Δημόσιος Τομέας, αλλά και ο Ιδιωτικός Φορέας να μην καλείται να αναλάβει επικίνδυνα ρίσκα ή να λύσει μόνος τους αντικειμενικά δύσκολα προβλήματα.
Σχετικά με την ανακύκλωση
Η χαμηλή ανακύκλωση στην Ελλάδα της τάξης του 20%, σε συνδυασμό με την ταφή που παραμένει σε υψηλότατα επίπεδα της τάξης του 80%, καταγράφηκε ως το το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα στον τομέα διαχείρισης των απορριμμάτων, επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ Νίκος Χιωτάκης.
Η μείωση των υπολειμμάτων, χαρακτηρίστηκε ως ο τελικός και απόλυτος στόχος καθώς οι χρηματοδοτήσεις στην ταφή τελείωσαν.
Σύμφωνα εξάλλου με τις εκτιμήσεις του προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Αποβλήτων-ΕΕΣΔΑ, Γιώργο Ηλιόπουλο, η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να ανταποκριθεί στους ευρωπαϊκούς στόχους του 2025, με αποτέλεσμα να έρθουν τα πρώτα πρόστιμα από το 2026 και μετά.
Σε ότι αφορά την κυκλική οικονομία που έρχεται, η διαχείριση των πόρων θα είναι βιώσιμη μόνον εφόσον προωθεί την αύξηση της ζωής των προϊόντων πριν καταστούν απόβλητα και την αύξηση της ανακυκλωσιμότητας τους όταν καταστούν απόβλητα, με παραγωγή νέων πρώτων υλών και νέων προϊόντων.
Μάθετε περισσότερα για τις τοποθετήσεις του κ. Ηλιόπουλου εδώ.
Τον συντονισμό της Ενότητας για τα Περιβαλλοντικά Έργα έκανε ο Δημοσιογράφος του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, Ηλίας Παλιαλέξης.
Με τον Οδηγό Πλοήγησης, βρείτε εύκολα όλες τις παρουσιάσεις των ομιλητών, τα σχετικά βίντεο και την αρθρογραφία που τους αντιστοιχεί.
Επισκεφτείτε την κατηγορία “Μετά την Πανδημία” του ΣΔΙΤ FORUM, για να βρείτε όλα τα δημοσιεύματα σχετικά με το 4ο ΣΔΙΤ FORUM.
