Αξιολόγηση του κύκλου ζωής μιας επένδυσης ενεργειακής αξιοποίησης ΑΣΑ
Τα πλεονεκτήματα και οι κίνδυνοι από την εφαρμογή της τεχνολογίας της καύσης στην Ελλάδα, αλλά και η αξιολόγηση του κύκλου ζωής μιας επένδυσης ενεργειακής αξιοποίησης ΑΣΑ, ήταν ανάμεσα στα επίκαιρα θέματα που παρουσίασε ο Χρήστος Τσομπανίδης, Διευθύνων Σύμβουλος της ENVIROPLAN AE, στο συνέδριο για την Ενεργειακή Αξιοποίηση των Απορριμμάτων – Βιομάζα της Α Energy με επιστημονικό εταίρο την ΕΕΔΣΑ.
Ο κ. Χρήστος Τσομπανίδης παρουσίασε επίσης: Πρωτότυπα στοιχεία από τα ισοζύγια του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων – ΕΣΔΑ που αποδεικνύουν, ότι χωρίς την θερμική επεξεργασία των υπολειμμάτων, ο στόχος του 10% κ.β. δεν μπορεί να επιτευχθεί. Στοιχεία για τις τεχνολογίες και την λειτουργία 492 μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης στην Ευρώπη, αλλά και στοιχεία ευρωπαϊκών οργανισμών που αποδεικνύουν ότι, η ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων θα συνεχίσει να παρέχει ουσιαστική επεξεργασία αποβλήτων, όπου η ανακύκλωση δεν είναι κατάλληλη, και ότι εντάσσεται πλήρως στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.
Σημειώνεται ότι, η ENVIROPLAN εκπόνησε για λογαριασμό του ΥΠΕΝ το ΕΣΔΑ που είναι ο στρατηγικός και πολιτικός σχεδιασμός της χώρας για τη διαχείριση των αποβλήτων της αλλά και την μελέτη «Προκαταρκτική αξιολόγηση εναλλακτικών τεχνολογιών ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων ή/και δευτερογενών καυσίμων με θερμική επεξεργασία, υπό το πρίσμα του νέου ΕΣΔΑ 2020-2030.
Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την παρουσίαση του κ. Τσομπανίδη εδώ:
Τα ισοζύγια του ΕΣΔΑ και τα σενάρια δημιουργίας μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων
Τα ισοζύγια του ΕΣΔΑ «μιλούν» από μόνα τους, καθιστώντας απολύτως σαφές, όπως τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της Enviroplan, ότι μόνο με την εφαρμογή των ανώτερων ιεραρχικά μεθόδων διαχείρισης αποβλήτων αλλά χωρίς την εφαρμογή μεθόδων θερμικής επεξεργασίας των υπολειμμάτων και ενδεχομένως και δευτερογενών καυσίμων, ο στόχος του μέγιστου ποσοστού υπολείμματος 10% κ.β. δεν μπορεί να επιτευχθεί. Σε ότι αφορά τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης, θα συμβάλουν συμπληρωματικά με τις άλλες υποδομές στην επίτευξη του στόχου για μείωση των αποβλήτων που οδηγούνται προς διάθεση.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο του νέου ΕΣΔΑ 2020-2030, παρουσιάστηκαν δυο βασικά εναλλακτικά σενάρια και ένα ενδιάμεσο σενάριο δημιουργίας μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων για τη διαχείριση των υπολειμμάτων από επεξεργασία ΑΣΑ σε ΜΕΑ και των υπολειμμάτων από επεξεργασία άλλων ρευμάτων (ογκωδών αποβλήτων, ΑΗΗΕ, ξύλο – ύφασμα) της χώρας, πλην τριών Περιφερειών που χαρακτηρίζονται από έντονη νησιωτικότητα (Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων), και ενδεχομένως και των δευτερογενών καυσίμων.
Και στα τρία εναλλακτικά σενάρια δημιουργίας μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων, επιτυγχάνεται ο εθνικός στόχος μείωσης του υπολείμματος προς διάθεση σε < 10% κ.β., έως το 2030.
Ο ρόλος της ενεργειακής αξιοποίησης στο σχεδιασμό διαχείρισης ΑΣΑ και στην κυκλική οικονομία: Η ευρωπαϊκή αναγνώριση
Η ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων έχει αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και διεθνείς οργανισμούς ως μια από τις λύσεις που εντάσσονται στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, η οποία μπορεί να έχει οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη μέσω αποτελεσματικής χρήσης των φυσικών πόρων, μειωμένων εκπομπών, δημιουργίας θέσεων εργασίας και προώθησης της καινοτομίας.
Η μείωση της υγειονομικής ταφής αποβλήτων, κατά 60% (1995-2018), έχει ενισχύσει την ανακύκλωση (τριπλασιασμός) η οποία αναπτύσσεται παράλληλα με την ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων (+50% από το 1990). Αυτό αποδεικνύει ότι η ενεργειακή αξιοποίηση και η ανακύκλωση λειτουργούν στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας συμπληρωματικά, με στόχο τη μεγιστοποίηση της αξιοποίησης των αποβλήτων και τη δραστική μείωση της διάθεσης.
Η πρόβλεψη CEWEP για το κενό 41 Mt/έτος προς ενεργειακή αξιοποίηση
Ο κ. Χρήστος Tσομπανίδης αναφέρθηκε ειδικότερα στον χάρτη πορείας του Confederation of European Waste-to-Energy Plants (CEWEP) “Waste-to Energy Sustainability to 2035”, σύμφωνα με τον οποίο, η ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων θα συνεχίσει να παρέχει ουσιαστική επεξεργασία αποβλήτων, όπου η ανακύκλωση δεν είναι κατάλληλη, να αποτελεί πηγή δευτερογενών πρώτων υλών και εν μέρει Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας για την κυκλική οικονομία και να συμβάλλει στους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030 για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.
Η πρόβλεψη του CEWEP είναι ότι όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμορφωθεί με τους παραπάνω φιλόδοξους στόχους, θα εξακολουθεί να υπάρχει κενό 41 Mt/έτος δυναμικότητας προς ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων.
Σε κάθε περίπτωση η ενεργειακή αξιοποίηση αφορά μόνον απόβλητα που δεν μπορούν να οδηγηθούν προς ανακύκλωση.
Ευρώπη: Σε λειτουργία 492 μονάδες/ καύση η επικρατέστερη τεχνολογία
Στην Ευρώπη, λειτουργούν σήμερα 492 Μονάδες Ενεργειακής Αξιοποίησης. Από αυτές, οι 81, έχουν κατασκευαστεί μετά την 1η Ιανουαρίου 2009. Η συντριπτική πλειονότητά των παραπάνω μονάδων, λειτουργεί με τεχνολογίες καύσης με κινούμενη εσχάρα (moving grate incineration) και ακολουθούν οι τεχνολογίες καύσης με ρευστοποιημένη κλίνη (fluidized bed), με τάση μείωσης των τελευταίων.
Υπάρχουν ελάχιστα καταγεγραμμένα παραδείγματα αεριοποίησης (gasification) και αεριοποίησης πλάσματος (plasma gasification) που έχουν αναπτυχθεί στην Ευρώπη σε βιομηχανική κλίμακα για ΑΣΑ ή παράγωγα τους. Υπάρχουν πολλές μονάδες με τεχνολογία αεριοποίησης για άλλους τύπους αποβλήτου (π.χ. πλαστικό, ιλύς, λιπαντικά έλαια κλπ.).
Δεν υπάρχει κανένα παράδειγμα λειτουργίας μονάδας πυρόλυσης σήμερα στην Ευρώπη για ΑΣΑ και παράγωγά τους. Οι τεχνολογίες πυρόλυσης που λειτουργούν σήμερα επεξεργάζονται ειδικές κατηγορίες αποβλήτων, όπως π.χ. πλαστικό, ιλύ ΕΕΛ, χρησιμοποιημένα ελαστικά και υπολείμματα ΟΤΚΖ .
Στο πλαίσιο εξάλλου της μελέτης προκαταρκτικής αξιολόγησης εναλλακτικών τεχνολογιών ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων η/και δευτερογενών καυσίμων με θερμική επεξεργασία υπό το πρίσμα του νέου ΕΣΔΑ 2020-2030, που εκπονήθηκε από την ENVIROPLAN A.E. για λογαριασμό του ΥΠΕΝ, πραγματοποιήθηκε επίσης Swot Analysis των εξεταζομένων τεχνολογιών ενεργειακής αξιοποίησης στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα για την καύση τα αποτελέσματα έχουν ως εξής:
Δυνατά σημεία – Πλεονεκτήματα καύσης για Ελλάδα
- Ώριμη τεχνολογία και επαρκής τεχνογνωσία διαθέσιμη από τη λειτουργία μονάδων σε βιομηχανική κλίμακα διεθνώς
- Πολλά επιτυχημένα παραδείγματα εφαρμογής τεχνολογιών καύσης στο εξωτερικό
- Βαθμός απόδοσης τεχνολογιών καύσης σε σχέση με τις εναλλακτικές τεχνολογίες ενεργειακής αξιοποίησης
- Επίτευξη των πιο αυστηρών ορίων εκπομπών της ΕΕ
- Χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις (σημαντικά χαμηλότερες και ελεγχόμενες εκπομπές αερίων, χαμηλή παραγωγή υγρών αποβλήτων, μικρός βαθμός υπολειμμάτων προς διάθεση)
- Ευελιξία και διαθεσιμότητα καυσίμου
- Παραγωγή ενέργειας που μπορεί να καταταχτεί στις ΑΠΕ Αύξηση του χρόνου ζωής των υφιστάμενων ΧΥΤΥ Ανακύκλωση μετάλλων και αξιοποίηση τέφρας πυθμένα
Επιπλέον η καύση σχετίζεται και τις εξής Ευκαιρίες:
- Να γίνει σημαντικός πυλώνας για τη μείωση της διάθεσης αποβλήτων στην Ελλάδα και την παράλληλη αύξηση της ανακύκλωσης
- Να δημιουργήσει νέες, υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας
- Να μετριάσει την κλιματική αλλαγή
- Να δημιουργήσει έσοδα για τους ΦοΔΣΑ από την πώληση ανακυκλώσιμων προϊόντων και ενέργειας
- Να δώσει τη δυνατότητα χρήσης υφιστάμενων υποδομών (π.χ. λιγνητικές μονάδες) αντί για κατασκευή νέας μονάδας
- Να συνδέσει μη αξιοποιήσιμη ενέργεια (θερμική) με τεχνολογίες εναλλακτικών καυσίμων (π.χ. υδρογόνο)
Αδύνατα σημεία – Απειλές
Στα αδύνατα σημεία περιλαμβάνονται:
- Το Υψηλό κόστος επένδυσης (CAPEX)
- Πιθανοί γεωγραφικοί περιορισμοί χωροθέτησης
- Η Έλλειψη έμπειρου προσωπικού στην Ελλάδα
- Υψηλά λειτουργικά κόστη (OPEX)
Ενδεχόμενες απειλές:
- Επιδοτήσεις για την παραγωγή ενέργειας πιθανώς χαμηλότερες από ΑΠΕ
- Φαινόμενα NIMBY
- Αύξηση τιμών αναλωσίμων
- Πιθανές αλλαγές στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία διαχείρισης αποβλήτων
- Δυσκολία περιβαλλοντικής αδειοδότησης μονάδων και άδεια λειτουργίας
Ο νόμος 4819/2021 και η Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων
Ο κ. Τσομπανίδης παρουσίασε, επίσης, ανάλυση του κύκλου ζωής μιας επένδυσης ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων στην Ελλάδα και άλλες οικονομικές πτυχές της ενεργειακής αξιοποίησης ΑΣΑ. Αναφέρθηκε τέλος και στον νόμο 4819/2021 για την Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων.
Οι αρμοδιότητες σχετικά με τη δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων ή/και δευτερογενών καυσίμων καθορίζονται στο άρθρο 63 του Ν. 4819/2021 ως εξής: Στις αρμοδιότητες του ΥΠΕΝ είναι οι διαδικασίες εκπόνησης ή ανάθεσης μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών υπηρεσιών, όπως και χωροθέτησης και δημοπράτησης των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων, καθώς και ο συντονισμός και η εποπτεία υλοποίησης αυτών.
Στις αρμοδιότητες των ΦΟΔΣΑ είναι η λειτουργία και συντήρηση των μονάδων.
Η παρουσίαση του κ. Τσομπανίδη έγινε στο πλαίσιο της Πρώτης Ενότητας με τίτλο: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ.
Για να παρακολουθήσετε το βίντεο της ομιλίας του κ. Τσομπανίδη, πατήστε εδώ.
