Η τιμολόγηση του νερού στο οποίο η ΡΑΕΕΥ θα κληθεί να γνωματεύσει είναι ευαίσθητο θέμα με την πιθανότητα αύξησής του να αποτελεί “ταμπού» για μεγάλο μέρος της κοινωνίας
Στους κανόνες πιστοποίησης για τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης που ετοιμάζει η ΡΑΑΕΥ, αναμένεται να αναφερθεί ανάμεσα σε άλλα, ο Δημήτριος Ψυχογυιός, Αντιπρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων ΡΑΑΕΥ και προεδρεύων του Κλάδου Υδάτων, στο πλαίσιο σχετικής εκδήλωσης που διοργανώνει στις 14 Μαρτίου η Αρχή στη Θεσσαλονίκη με την ευκαιρία της έκθεσης Forward Green.
Πρόκειται για ένα καυτό θέμα για τις 125 ΔΕΥΑ της χώρας, καθώς μέσα στις αμέσως επόμενες μέρες, κατατίθεται προς ψήφιση στη Βουλή το νομοσχέδιο για την ριζική τους μεταρρύθμιση, προβλέποντας ανάμεσα σε άλλα Οικειοθελείς Συγχωνεύσεις μεταξύ τους, αλλά και αυστηρούς κανόνες πιστοποίησης, στο πλαίσιο της εποπτείας των ΔΕΥΑ από την ΡΑΑΕΥ, που θα οδηγήσουν στην καλύτερη λειτουργία τους. Για το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, υπήρξαν έντονες αντιδράσεις, καθώς προέβλεπε αρχικά υποχρεωτικές συγχωνεύσεις των ΔΕΥΑ. Αλλά και στη συνέχεια, ακόμα και όταν οι συγχωνεύσεις μετατράπηκαν από το ΥΠΕΝ σε εθελοντικές, οι επιφυλάξεις συνεχίστηκαν αναφορικά με τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η εφαρμογή του νέου νομοσχεδίου τόσο στη διαχείριση όσο και στην τιμή του νερού.
Η τιμολόγηση του νερού, είναι πράγματι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα, στο οποίο η ΡΑΑΕΥ, θα κληθεί να γνωματεύσει με την πιθανότητα αύξησής του να αποτελεί “ταμπού» για μεγάλο μέρος της κοινωνίας.
Η τιμολόγηση και η απουσία Εθνικού Σχεδίου για το Νερό
Το μεγαλύτερο δε πρόβλημα στον τομέα του νερού, όπου η λειψυδρία επιτείνει τις ανάγκες, είναι η απουσία Εθνικού Σχεδιασμού για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, κάτι που θα διευκολύνει το έργο της ΡΑΑΕΥ, όπως έχει επισημάνει παλιότερα και ο κ. Ψυχογυιός, θέτοντας ως βασική αποστολή της Αρχής το τρίπτυχο προστασία καταναλωτή, αποδοτικότητα / των εποπτευόμενων παρόχων και περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Πώς όμως λειτουργεί στην παρούσα φάση το όλο σύστημα της παροχής υπηρεσιών ύδατος;
5,2 εκ. πολίτες εξυπηρετούνται από 126 Δ.Ε.Υ.Α.
Μέχρι στιγμής, οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος είναι συνολικά 294 (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, 125 ΔΕΥΑ, 156 Δήμοι, 8 σύνδεσμοι ύδρευσης Δήμων και ΟΑΚ).
Ειδικά οι 126 Δημοτικές Επιχειρήσεις ‘Ύδρευσης – Αποχέτευσης- Δ.Ε.Υ.Α., εξυπηρετούν περίπου 5,2 εκ. πολίτες, σε 126 από τους 325 Δήμους της χώρας, στους οποίους δεν περιλαμβάνονται η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, παρέχοντας καθαρό και υγιεινό νερό και υπηρεσίες
Ιδρύθηκαν από τους Δήμους και λειτουργούν ως κοινωφελείς, ανταποδοτικές και μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις από το 1980, με δικό τους θεσμικό πλαίσιο, το οποίο αναθεωρήθηκε και εκσυγχρονίσθηκε (ν. 1069/80). Πρόσφατα, οι Δ.Ε.Υ.Α. υπήχθησαν στον έλεγχο και την εποπτεία της ΡΑΑΕΥ.
Μόνον που η υπαγωγή αυτή βρήκε τις Δ.Ε.Υ.Α. αποδυναμωμένες, τόσο οργανωτικά λόγω της υποστελέχωσης, όσο και οικονομικά λόγω του υψηλότατου ενεργειακού κόστους που αντιμετωπίζουν. Ταυτόχρονα, όπως έχει επισημάνει ο Γιώργος Μαρινάκης, πρόεδρος της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης- Αποχέτευσης (E.Δ.Ε.Υ.Α.) από το νέο θεσμικό πλαίσιο επιφορτίζονται με σοβαρές υποχρεώσεις στις οποίες καλούνται να ανταποκριθούν για να συνεχίσουν να λειτουργούν «Υπάρχουν διατάξεις», όπως έχει δηλώσει πρόσφατα, οι οποίες, δεν λύνουν κανένα από τα υφιστάμενα ζητήματα, δεν αντιμετωπίζουν ούτε το μεγάλο ενεργειακό κόστος των Δ.Ε.Υ.Α., ούτε την υποστελέχωση, ούτε την αποτελεσματικότητά τους. Ελπίζουμε να μη χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε συνταγματικές λύσεις και προσφυγές στα δικαστήρια και να μην καταλήξει αυτή η υποτιθέμενη μεταρρύθμιση, στην απορρύθμιση των δημοτικών επιχειρήσεων».
Μέσα σε αυτό το κλίμα θα πρέπει να γίνουν οι πιστοποιήσεις των 125 ΔΕΥΑ από την ΡΑΕΕΥ, αντικείμενο ακόμα πιο δύσκολο σε σχέση με την αντίστοιχη τρέχουσα πιστοποίηση από τον Κλάδο Αποβλήτων της ΡΑΑΕΥ των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ).
Σε τι κατάσταση βρίσκονται οι ΔΕΥΑ
Ο Αντιπρόεδρος Υδάτων της ΡΑΑΕΥ έχει ήδη επισκεφτεί πολλές ΔΕΥΑ ανά την Ελλάδα κάποιες από τις οποίες βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο, εφαρμόζοντας πρωτοπόρα προγράμματα, ενώ κάποιες άλλες, ειδικά οι μικρότερες, αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα υποστελέχωσης, περιορισμένης πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό αλλά και αδυναμία να συγκεντρώσουν ανείσπρακτες οφειλές από πολίτες οφειλόμενες σε πολλούς λόγους. Και βέβαια όλες ανεξαίρετα αντιμετωπίζουν το κοινό πρόβλημα του υψηλού ενεργειακού κόστους.
Σύμφωνα εξάλλου με πρόσφατα στοιχεία του ΥΠΕΝ και της ΕΥΔΑΠ, πολλοί πάροχοι δεν έχουν ψηφιακή χαρτογράφηση του δικτύου ύδρευσης, συστηματική αποτύπωση της κατάστασης του και των απαιτούμενων παρεμβάσεων, ενώ δεν διαθέτουν ούτε masterplan για τα απόλυτα απαραίτητα έργα. Επιπλέον δεν φαίνεται να υπάρχει συστηματική παρακολούθηση της συνολικής κατανάλωσης, αλλά και της συνολικής υδροληψίας, ενώ μόλις το 42% των ΔΕΥΑ υποβάλει συστηματικά στοιχεία στο σχετικό πληροφοριακό σύστημα για την κοστολόγηση και τιμολόγηση των υπηρεσιών ύδατος. Τέλος, το επίπεδο ανάκτησης του κόστους των παρόχων υπηρεσιών ύδατος (εκτός ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ που έχουν πλήρη ανάκτηση κόστους), κατά δήλωσή τους, κυμαίνεται από 21% ως 193%, με τον αστάθμιστο μ.ο. να είναι στο 83%.
Οι εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης θεωρούν δικαιολογημένα ότι τα έργα της συντριπτικής πλειοψηφίας των ΔΕΥΑ χρηματοδοτήθηκαν από πόρους της Αυτοδιοίκησης και ότι οι θνησιγενείς ΔΕΥΑ πρέπει να βοηθηθούν. Παράλληλα όμως χαρακτηρίζουν και ως υποκρισία το γεγονός ότι ξοδεύονται εκατομμύρια ευρώ μόνον για το 12% του νερού, που είναι το πόσιμο, και υπάρχει αδιαφορία για το 85% που είναι το αγροτικό νερό το οποίο χάνεται, ενώ όλοι επικαλούνται την λειψυδρία.
Με ενδιαφέρον λοιπόν αναμένεται η επίκαιρη εκδήλωση για το νερό της ΡΑΕΕΥ, στην οποία θα συμμετάσχουν επίσης ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χαράλαμπος Σαχίνης, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΑΘ, Άνθιμος Αμανατίδης, ο Πρόεδρος της ΕΔΕΥΑ, Γιώργος Μαρινάκης, ο Πρόεδρος της ΓΟΕΒ Πεδιάδας Θεσσαλονίκης-Λαγκαδά, Δημήτρης Βαφειάδης και ο Πρόεδρος του ΤΟΕΒ Ζερβοχωρίου, Πέτρος Βασιλείου. Συντονιστής της συζήτησης θα είναι ο Καθηγητής του ΑΠΘ και πρώην Μέλος της ΡΑΕ, Άγις Παπαδόπουλος.
