Η μονάδα της Κεφαλονιάς θα αξιοποιήσει πρώτη την δυνατότητα «προαίρεσης»
Πώς θα μετατραπούν οι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων – ΜΕΑ σε Μονάδες Ανακύκλωσης και Ανάκτησης – ΜΑΑ, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν από το ΥΜΕΠΕΡΑΑ, εξήγησε ανάμεσα σε άλλα στην ομιλία του ο κ. Νικόλαος Μαμαλούγκας, Αναπληρωτής Προϊστάμενος Τομέα Περιβάλλοντος ΕΥΔ/ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ του Υπουργείου Ανάπτυξης στην ομιλία του στο συνέδριο για την Ενεργειακή Αξιοποίηση των Απορριμμάτων – Βιομάζα της Α Energy με επιστημονικό εταίρο την ΕΕΔΣΑ.
Δεδομένου ότι η κατασκευή των ΜΑΑ καθίσταται πλέον υποχρεωτική σε όλες τις νέες εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων με βάση τις πρόσφατες τροποποιήσεις του ισχύοντος Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων – ΕΣΔΑ, προέτρεψε τους ενδιαφερόμενους να κάνουν άμεση χρήση της δυνατότητας «προαίρεσης» των έργων. Ανέφερε μάλιστα, ότι η πρώτη μονάδα που ήδη δρομολογεί τις απαραίτητες ενέργειες, τεχνικές και περιβαλλοντικές, για την ενεργοποίηση της «προαίρεσης», είναι η υπό κατασκευή μονάδα της Κεφαλονιάς. Μάλιστα, επειδή η συγκεκριμένη μονάδα δεν είναι πολύ μεγάλη, θα είναι μάλλον η πρώτη μονάδα του είδους που θα ολοκληρωθεί ίσως και μέσα στο 2023 με προαίρεση.
Όπως εξήγησε ο κ. Μαμαλούγκας, μια από τις σημαντικότερες αλλαγές που φέρνει η νέα τροποποίηση του ΕΣΔΑ στο πλαίσιο της συμμόρφωσης με την οδηγία της ΕΕ για την κυκλική οικονομία, αφορά στις Μονάδες Ανακύκλωσης και Ανάκτησης. Σε αυτές, θα πραγματοποιείται μηχανική διαλογή των χωριστά συλλεγμένων ανακυκλώσιμων υλικών και βιολογική επεξεργασία του χωριστά συλλεγμένου οργανικού κλάσματος των αστικών αποβλήτων είτε με αερόβια διεργασία είτε με αναερόβια χώνευση. Οι ΜΑΑ θα παραλαμβάνουν και ποσότητες υπολειμματικών σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) οι οποίες θα υπόκεινται σε μηχανική και βιολογική επεξεργασία και έτσι σταδιακά θα μειώνονται.
Αποτελεσματική η επιλογή της προαίρεσης
Πώς θα γίνει όμως η προσαρμογή των μονάδων αυτών στις ήδη υπάρχουσες ΜΕΑ, αλλά και σε αυτές που θα γίνουν ή βρίσκονται ήδη σε στάδιο πριν την κατασκευή, είναι ένα σημαντικό θέμα, καθώς αλλάζει η προγραμματική περίοδος.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση των ΜΕΑ, ο Τομέας Περιβάλλοντος ΕΥΔ/ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ, από κοινού με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς των έργων, μελετητές και το Υπουργείο Περιβάλλοντος, αξιοποίησαν την έννοια της προαίρεσης, η οποία έχει ήδη εισαχθεί σε πολλούς διαγωνισμούς.
Προκειμένου να νομιμοποιηθεί η σχετική διαδικασία, τα Υπουργεία Υποδομών, Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος συνέστησαν Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων και το Υπουργείο, ενώ ειδική επιτροπή, εξέδωσε Προ – τυποποιημένα τεύχη Δημοπράτησης.
Κατά την εκτίμηση του εκπροσώπου του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, η επιλογή αυτή είναι αποτελεσματική: «Κερδίσαμε πάρα πολύ χρόνο, καθώς προκειμένου να εγκριθεί μια πρόταση, θα έπρεπε να γίνει εκ νέου η μελέτη εξαρχής, να μπει μέσα η προαίρεση, να ξαναπάρει περιβαλλοντικούς όρους και μάλιστα σε μονάδες δημοπρατημένες. Όπου δε υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, αυτές αφορούν περισσότερο στο αντικείμενο της προαίρεσης και όχι επί της ουσίας της νομιμοποίησης του θεσμού λειτουργίας της προαίρεσης».
Να σπεύσουν οι εμπλεκόμενοι για να προλάβουν την χρηματοδότηση
Η πρώτη μονάδα η οποία θα αξιοποιήσει την προαίρεση με αυτή την διαδικασία και ευρισκόμενη σε διαγωνισμό είναι η Κεφαλονιά. Ο ανάδοχος θα πρέπει τώρα να ετοιμάσει τη σχετική μελέτη για τη ΜΕΑ προκειμένου να εγκριθεί και να προχωρήσει. Πιθανότατα, η συγκεκριμένη μονάδα επειδή δεν είναι πολύ μεγάλη, μπορεί στο τέλος του 2023 να έχει ολοκληρωθεί και θα είναι η πρώτη του είδους με τη σχετική διαδικασία.
Στη συνέχεια, ο κ. Μαμαλούγκας, προέτρεψε όλους τους εμπλεκόμενους να προετοιμαστούν
από τώρα και να ενεργοποιήσουν τις διαδικασίες μετατροπής από ΜΕΑ σε ΜΑΑ, ώστε να επιτύχουν την μέγιστη δυνατή απορρόφηση από το ΥΜΕΠΕΡΑΑ αλλά και να χρηματοδοτηθούν σαν «γέφυρες» από το ΠΕΚΑ, καθώς απαιτείται πολλή και σοβαρή δουλειά, προκειμένου να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος. Ιδιαίτερα, μονάδες που ήδη υλοποιούνται με σύμβαση, όπως αυτές των Τρικάλων, Ζακύνθου, Κεφαλονιάς, Ηρακλείου Κρήτης, πρέπει όπως είπε να «σπεύσουν», καθώς μπορούν να κάνουν χρήση ειδικής χρηματοδοτικής διάταξης, που τους παρέχει επιλεξιμότητα χρηματοδότησης για έργα που θα γίνουν εντός του 2023.
Η μελέτη θα αποδεικνύει ουσιαστικά μια μονάδα REF
Ανέφερε επίσης ότι αφού θα ολοκληρώνεται η μελέτη της προαίρεσης (χρηματοοικονομική ανάλυση/ ΥΓΟΣ), θα γίνεται υποχρεωτικά και μια ενημέρωση από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου προς την ευρωπαϊκή συμβουλευτική ομάδα jaspers για μια τυπική έγκριση. Αυτή, δεν θα αφορά τόσο στο οικονομικό αντικείμενο, δηλαδή αν είναι «ακριβή» ή «φθηνή» η προαίρεση, αλλά θα αφορά περισσότερο στην έγκριση του ισοζυγίου μαζών, δηλαδή το διάγραμμα ροής του παραγόμενου – εισερχόμενου – ανακυκλούμενου SRF υπολείμματος σε όλη αυτή τη γραμμή. Με μία κουβέντα: θα πρέπει να γνωρίζουν και οι εθνικές αρχές, και οι τεχνικοί σύμβουλοι του jaspers και η ΕΕ ότι η μονάδα που υλοποιείται, είναι ουσιαστικά μια μονάδα REF.
Το 2023 θα λειτουργούν 10-11 μονάδες
Σε ότι αναφορά τη συνολικότερη πρόοδο των έργων, ο κ. Μαμαλούγκας ανάφερε ότι παρά τα προβλήματα που υπάρχουν στην αγορά, τον ανταγωνισμό, τα θέματα που δημιουργούνται στους διαγωνισμούς μεταξύ των αναδόχων κτλ, στο τέλος της ημέρας και ξεκινώντας το 2019 από μια μηδενική βάση έχουν γίνει σημαντικά βήματα: Μέσα σε 3 χρόνια υπάρχουν 5 μονάδες σε
λειτουργία, σε Ηλεία, Σέρρες, Ήπειρο, Αλεξανδρούπολη, έπονται οι μονάδες σε
Αμάρι, Θήβα, Τρίκαλα, Κεφαλονιά και Ζάκυνθο, το οποίο σημαίνει, ότι στο τέλος του
2023 θα λειτουργούν πιθανότατα 10-11 μονάδες έχοντας εξασφαλίσει χρηματοδότηση και αναδεικνύοντας μια άλλη εικόνα της χώρας στο εξωτερικό και κυρίως στην ΕΕ με την οποία η χώρα βρίσκεται σε συνεχή διαπραγμάτευση.
Για το πρόγραμμα της επόμενης προγραμματικής περιόδου του περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής το οποίο έχει εγκριθεί, έχει γίνει, είπε, τεράστια τομή προς τη θετική κατεύθυνση και μέσα από σκληρές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ. Σε ότι αφορά μονάδες οι οποίες δεν θα έχουν προλάβει να υλοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2023, μπορεί να γίνουν phasing, δηλαδή να συνεχίσουν να υλοποιούνται και να κλείσουν σαν κανονική λειτουργία στην επόμενη προγραμματική περίοδο.
Σε ότι αφορά τη συμμετοχή της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης στα έργα, αυτήν την περίοδο είναι υπό διαπραγμάτευση. Αναμένεται πάντως, ότι μέσα και από την καλή συνεργασία με τους τεχνοκράτες της Jaspers θα φτάσουμε στο μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό δημόσιας χρηματοδότησης και αναγκαστικά μετά θα υπάρξει και ένα ποσοστό το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί με κάποιους πόρους εθνικούς ίδιους ή με κάποια άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Η ομιλία του κ. Μαμαλούγκα έγινε στο πλαίσιο της Πρώτης Ενότητας του συνεδρίου με θέμα «Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ».
