To επίκαιρο case-study της Ψυττάλειας και οι προσδοκίες της ΔΕΔΑ για το βιομεθάνιο

Η πληροφορία της μείωσης του φυσικού αερίου, κατά 90-95% μέσα στο 2022, που χρησιμοποιεί η ΕΥΔΑΠ στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων στην Ψυττάλεια, στάθηκε η αφορμή για αυτό το άρθρο.

Το εντυπωσιακό ποσοστό, που επιβεβαιώνεται από τα αρμόδια στελέχη της επιχείρησης, επιτεύχθηκε από την υποκατάσταση του καταναλισκόμενου φυσικού αερίου από βιοαέριο, στο πλαίσιο εγκατάστασης ειδικών καυστήρων για χρήση βιοαερίου (RTO), ενώ έπεται συνέχεια, με την επικείμενη μείωση της χρήσης και του βιοαερίου.

Πρόκειται, για το πρώτο case study δημόσιας επιχείρησης που επιτυγχάνει σε τόσο σύντομο χρόνο σημαντική απεξάρτηση από το φυσικό αέριο με χρήση βιοαερίου. Το καλό φυσικά ερώτημα, είναι, ποια θα είναι η επόμενη.

Από ότι φαίνεται, η ΔΕΔΑ (Δημόσια Επιχείρηση Δικτύων Διανομής Αερίου), καθώς η ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας), αναμένεται να της χορηγήσει σύντομα άδεια για υλοποίηση των πρώτων πιλοτικών έργων διανομής βιομεθανίου στην Ελλάδα. Οι Σέρρες και η Ημαθία, θα είναι οι πρώτες περιοχές, οι οποίες θα προμηθεύονται το εναλλακτικό βιομεθάνιο με ανάμιξη φυσικού αερίου.

Δυσκολίες άσχετες με την ουσία…

Βέβαια, ο αγώνας των δημόσιων επιχειρήσεων για απεξάρτηση από το φυσικό αέριο δεν είναι στρωμένος με ρόδα, καθώς ενδιαμέσως, προκύπτουν προβλήματα που συχνά δεν έχουν σχέση με την ουσία, αλλά με τρίτα θέματα που άπτοντα του συνολικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος στη χώρα μας. Στην περίπτωση της ΕΥΔΑΠ, η μείωση των καταναλώσεων φυσικού αερίου στην Ψυττάλεια, μπορεί τελικά να επιτεύχθηκε και να ανακούφισε τα οικονομικά της επιχείρησης, πλην όμως θα μπορούσε να τρέξει δυο χρόνια πριν, αν δεν είχε καθυστερήσει επί τρία χρόνια(!), η ανάθεση της πενταετούς σύμβασης συντήρησης και διαχείρισης του ΚΕΛΨ (Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας).

Για την ιστορία, πρόκειται για τον περιπετειώδη διαγωνισμό, με τελικό τίμημα έργου της τάξης των 168,65 εκατ. ευρώ, που έπεσε σε μπαράζ προσφυγών, γνωμοδοτήσεων, δικαστικών αποφάσεων, στην κρίση του ΣτΕ και της Ανεξάρτητης Αρχής Εξωδικαστικών Προσφυγών, προτού καταλήξει τελικά στην κοινοπραξία των ΑΚΤΩΡ – ΑΒΑΞ – ΕΡΓΟΤΕΜ.

Βασικοί άξονες του έργου, είναι, η ταυτόχρονη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και η αύξηση της ιδιοπαραγωγής και ανάκτησης ενέργειας στο σύνολό της, με σχετικές εγγυήσεις από πλευράς αναδόχου.

Παράλληλη μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου και βιοαερίου

Τι έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής: Σύμφωνα με στοιχεία που μας παραθέτει ο γενικός διευθυντής αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ κ. Κωνσταντίνος Βουγιουκλάκης, μέσα σε περίπου 10 μήνες από τότε που ξεκίνησε το έργο της συντήρησης, δηλαδή από τον Φεβρουάριο μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2022, η κατανάλωση φυσικού αερίου σε ολόκληρο το ΚΕΛΨ, μειώθηκε κατά 90-95%, καθώς αυτό υποκαταστάθηκε από βιοαέριο στο πλαίσιο εγκατάστασης ειδικών καυστήρων για χρήση βιοαερίου (RTO).

Αυτό όμως δεν αρκεί. Η Ψυττάλεια, παράγει 2εκ. κυβικά βιοαερίου το μήνα. Μπορεί για τα ελληνικά δεδομένα η συγκεκριμένη ποσότητα να είναι πολύ μεγάλη, αλλά με βάση τις ανάγκες του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων, αυτή έχει οροφή, καθώς οι ποσότητες του παραγόμενου βιοαερίου, δεν μπορούν να αυξηθούν σημαντικά. Είναι όμως δυνατή η μείωση της κατανάλωσης, σύμφωνα πάντα με το αρμόδιο στέλεχος της ΕΥΔΑΠ.

Επόμενο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, είναι, η επικείμενη μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων της μονάδας ξήρανσης της λυματολάσπης. Αυτή, θα επιτευχθεί, μέσα από την επικείμενη εγκατάσταση δυο νέων μονάδων υδρόλυσης, με τελικό στόχο την μείωση κατά 10% και του καταναλισκόμενου βιοαερίου.

Στροφή στο βιοαέριο και από τους ευρωπαίους διαχειριστές

Με μέση παροχή εισερχομένων λυμάτων της τάξης των 710.000 m3/d, περισσότερους από 180 εργαζομένους και εξυπηρετώντας πάνω από 3,5 εκ. πολίτες, το ΚΕΛΨ, αποτελεί, ένα από τα μεγαλύτερα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων στην Ευρώπη και διεθνώς.

Επίσης όπως προέκυψε από την πρόσφατη συνάντηση (τέλη 2022) των ευρωπαϊκών δημόσιων επιχειρήσεων στον τομέα του νερού υπό την ομπρέλα της Aqua Publica Europea (Ευρωπαϊκή Ένωση Δημόσιων Επιχειρήσεων Υδρευσης), αντίστοιχες προσπάθειες αξιοποίησης του βιοαερίου, καταβάλλονται και στην Ευρώπη (Πηγή: https://www.aquapublica.eu/ Aqua Publica Europea).

Έρχεται και το βιομεθάνιο: Ποιοι σπεύδουν να το αξιοποιήσουν

Πέραν του βιοαερίου, αρκετοί σπεύδουν να το αξιοποιήσουν και άλλες μορφές του όπως το βιομεθάνιο. Το βιομεθάνιο, είναι ένα βιώσιμο καύσιμο, το οποίο παράγεται από μονάδες αναβάθμισης βιοαερίου, οι οποίες ουσιαστικά απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα από το βιοαέριο. Σε επίπεδο κοινωφελών επιχειρήσεων, η ΔΕΔΑ (Δημόσια Επιχείρηση Δικτύων Διανομής Αερίου), μετά από επίμονη προσπάθεια δυο ετών, προωθεί την παραγωγή και διανομή του βιομεθανίου, ως μείγμα με το φυσικό αέριο σε οικιακούς, εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές στα δίκτυα χαμηλής και μέσης πίεσης που διαθέτει.

Για τις ανάγκες παραγωγής βιομεθανίου, η ΔΕΔΑ έχει ήδη έρθει σε συμφωνία με δύο υφιστάμενες μονάδες παραγωγής βιοαερίου, για την αναβάθμισή τους σε μονάδες παραγωγής βιομεθανίου, ενώ τα πρώτα πιλοτικά έργα διανομής θα υλοποιηθούν σε Σέρρες και Ημαθία.

Ευρώπη: 37 δις. ευρώ οι επενδύσεις στο βιομεθάνιο

Σύμφωνα πάντως με υψηλόβαθμο στέλεχος, η εταιρεία ανησυχεί για το χρονοδιάγραμμα των νομοθετικών ρυθμίσεων που είναι απαραίτητες προκειμένου να αναπτυχθεί η αγορά του βιομεθανίου και στην Ελλάδα. Αντίθετα, στην ΕΕ, όπου έχει ήδη τεθεί ο στόχος για την παραγωγή βιομεθανίου έως το 2030, τα πράγματα είναι πολύ πιο ξεκάθαρα: με τον στόχο να είναι προσδιορισμένος στα 35 bcm (350 TWh), αναμένονται σχετικές επενδύσεις, ύψους 37 δις. ευρώ. Σήμερα, στην ΕΕ-27 παράγονται μόνον 3 bcm (32TWh) βιομεθανίου και 15 bcm (159TWh) βιοαερίου.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιοαερίου (European Biogas Association – ΕΒΑ 2021), στις χώρες της ΕΕ λειτουργούν 992 μονάδες με παραγωγή βιομεθανίου 32 TWh ή 3 bcm., ενώ η ζήτηση για ΦΑ το 2020 ήταν 4.125 TWh. Χαρακτηριστικό της ανάπτυξης του κλάδου είναι, ότι την τελευταία πενταετία στην ΕΕ τέθηκαν σε λειτουργία συνολικά 434 νέες μονάδες με την ανοδική αυτή τάση να συνεχίζεται και να επεκτείνεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Γαλλία κατέχει την πρώτη θέση με 306 μονάδες βιομεθανίου σε λειτουργία, ακολουθεί η Γερμανία με 242 μονάδες, η Σουηδία με 71 μονάδες, η Ολλανδία με 61 μονάδες και η Δανία με 52 μονάδες βιομεθανίου.

Προϋποθέσεις ανάπτυξης στην Ελλάδα

H Ελλάδα αναμένεται να βρεθεί στην 17η θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης, με περίπου 0,5 bcm ετησίως. Το δυναμικό διαθέσιμων πρώτων υλών βιομάζας, με ενεργειακό περιεχόμενο βιομεθανίου στη χώρα μας, ανέρχεται σύμφωνα με το ΚΑΠΕ σε 11 TWh/έτος, ποσό ικανό για την παραγωγή βιομεθανίου που θα καλύπτει το 85% της κατανάλωσης φυσικού αερίου στον οικιακό τομέα (Πηγή: Μελέτη του Τμήματος Βιομάζας του ΚΑΠΕ με την εποπτεία του κ. Χρήστου Ζαφείρη, Γεωπόνου, Υπεύθυνου Δέσμης Έργων Βιοαερίου-Βιομεθανίου). Είναι βέβαια μεγάλη συζήτηση με επιστημονικές και κοινωνικές παραμέτρους, πώς θα εξασφαλιστεί αυτό σε ικανές ποσότητες και πόσες ανάγκες θα μπορεί να καλύψει.

Σίγουρο είναι ένα: Σήμερα η ΕΥΔΑΠ, αύριο η ΔΕΔΑ, μεθαύριο κάποιοι άλλοι μεγάλοι οργανισμοί θα επιδιώκουν τη χρήση βιοαερίου έναντι του φυσικού αερίου. Πρόκειται για μια αγορά που ανεβαίνει αλματωδώς και εφόσον διαμορφωθεί σωστά θα παράσχει σημαντικές δυνατότητες για εναλλακτικές επενδύσεις και απεξάρτηση από το φυσικό αέριο, τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα.